Keşfedilmeyi Bekleyen Yazarlardan Dursun Akçam
"Toplumcu yazarlar hep aynı tarzda yazıyor" eleştirisini haksız çıkaran bir yazarla daha tanıştım. Siz de bu fikirdeyseniz farklı toplumcu yazarlardan en az birer kitap okumanızı öneririm. Bu yazarların ortak olan yönleri "dertleri" kalemleri farklı.
Bu kitapla beraber yedi öyküsünü okuduğum Dursun Akçam'ın yazarlığı da kesinlikle özgün. Kendisi Ardahan doğumlu ve o dönemde Kars- Ardahan arasında kurulan Cılavuz Köy Enstitüsü'nde okumuş. Daha sonra Gazi Eğitim Enstitüsü'nde edebiyat bölümünü okumuş. Yurdun çeşitli bölgelerinde öğretmenlik , daha sonra da gazetecilik yapmış.
Kitapta toplam yedi öykü vardı:
Yiğit Avrat
Anarşik
Gülmez
Ballı Ana
Kafkas Kızı
Kurtuluş Savaşı Yılları
Haney
Öyküler ya köyde ya da köyden kente göç etmiş köylüler arasında geçiyor. Çoğunlukla yazarın kendi doğduğu ve okuduğu yörelerin insanı var. Doğu Anadolu köy öykülerini daha önce bir başka Köy Enstitülü yazar 
Ümit Kaftancıoğlu'nun 
Çarpana isimli kitabında da okumuştum ve sevmiştim. Ama Dursun Akçam'ın öyküleri daha sağlam, karakterleri de daha savaşçı geldi bana.
Öykülerde insanlar kendini anlatıyorsa yöre dilini ve konuşma tarzını diğer kısımlarda ise temiz ve akıcı bir Türkçe görüyoruz. Ardahan-Kars-Iğdır bölgesinde içine Azeri şivesi karışmış, kulağa hoş gelen müzikli bir Türkçe kullanılıyor. Üç yıl Iğdır'da yaşadım. Bu konuşma tarzını duymak çok hoşuma giderdi. Öykülerdeki halk da bu şekilde konuşuyor. Toplumcu eserlerde köylünün kendi tarzıyla konuşması genel olarak samimi gelir bana. Dursun Akçam da bu konu da şöyle demiş:
"Yazar, genel kuralları içinde Türkçenin en güzelini, en doğrusunu, hakçasını yazan, yapan kişidir. Sözcüklere işlev, içerik kazandırmak, yeni sözcüklerle dilimizi zenginleştirmek de yazarlık fonksiyonunun bir görevidir. Gerçek bu olunca yazar, halk dilinde yaşayan canlı renkli sözcükleri kıyıya atamaz, köy insanını en iyi anlatan onun dilidir."
Yazarın olayları ya da insanların kendisini anlatırken gülümseten bir tarafı da var. Olmadık yerde bir gülme geldi bana ara ara.
Öykülerde öne çıkan kişilerin çoğu kadın. Genç, kocamış, çocuk, kuma, dul... Kendilerinden bahsederken "Kanayaklı" diyorlar. Ne kadar acı bir tabir değil mi?
Bu kadınlara hiç mi hiç rahat yok. Bir ahlak kıskacının bir "yok" un içindeler daima. Hem namusun timsali görülüyorlar hem de her yerden kovuluyorlar. Çocuk doğuramadın kovul, oğlan doğuramadın kovul, dul kaldın kovul, baba -kardeş evine sığın, boğazını besleyemeyiz diye kovul, işe gir patronun isteklerine boyun eğmedin diye kovul... Ahlaksızlığı kendin yapmana gerek yok adın geçse yeter. " Baltada varsa sapında da vardır" diyorlar. Aslında ahlaksız olmamak için neredeyse hiçbir yolları kalmayan cahil bırakılmış bu kadınlar gene de yaşama savaşlarını sürdürüyorlar.
Dursun Akçam onları kısıtlı bilgileri ve engin tecrübeleriyle çok güzel konuşturuyor, mücadele ettiriyor.
Bütün öyküleri severek okudum ama son iki öyküyü hem kurgu, hem içerik hem de düşündürdükleriyle daha bir sevdim.
Kurtuluş Savaşı Yılları adlı öykü şöyle başlar:
"Ders zili çaldı, kitabı açtım. Gözlerim yazı başlığına takıldı kaldı. "Kurtuluş Savaşı Yılları", Kurtulmak?..Savaş?.. Anamın savaşını düşledim hep. Otuz yıldır savaşıyordu anam. Kurtulamamıştı. Hasta düşmüştü sonunda."
Böyle düşünür Selvi.
O gün derste Yakup Kadri'nin Ankara adlı romanından bir bölüm okutulur. Bu romandaki Selma Hanım'ın hemşire olarak Anadolu'ya gittiğini görürüz. Eserden parçalar okunurken Selvi'nin zihninden de anasının mücalesini izleriz.
Roman kahramanı ile anasını karşılaştırır. Adeta bir ışık yanar Selvi'nin zihninde onu okutmak için her türlü yokluğa ve ahlaksızlığa göğüs geren anası ölüm döşeğinde şimdi ne olacak?
Birçok sıkıntı yanında Yakup Kadri'nin kaleminin de eleştirildiği bu öykü çok iyiydi.
"Haley" öyküsünde ise. Biri "dul" diye biri de "zürriyetsiz" diye toplumca baskı uygulanan iki kişi var. Haley kendi erkekliğinden zerrece kuşku duymadığı için karısını kovar. Ve dul Tombul'a bir teklif götürür. Bir deneyelim, gebe kalırsan seni alırım, der. Tombul yokluktan ve toplumdaki erkeklerden bıkmıştır, başkasından çocuk yapıp Haley'i kandırır. Evlenirler, bir kızları olur. Ama beş yıl içinde başka çocuk olmaz. Haley, Tombul'u da kovar. Kendi de sezmektedir, kız başkasından ama hem erkekliğine laf ettirmemek için hem de ilerde iç güveysi alıp yalnız kalmamak için susar. Ta ki Zülfiye büyüyüp de kendine doğru bir yol çizmek isteyinceye kadar. Kim daha ahlaksız şimdi, Tombul mu, Haley mi?
Sorgulayan, düşündüren bu akıcı ve sağlam öyküleri okumanızı öneririm.
Dursun Akçam'ı daha iyi tanımak için 
Adem nin detaylı ve emek verilmiş incelemesini de okuyabilirsiniz:
#83747329
··
212 görüntüleme
Elinize sağlık hocam. Dursun Akçam'ı ilk olarak 
Analar ve Çocuklar kitabı ile tanıdım ve Mahmut Makal'ın Bizim Köy kitabının Kuzeydoğu Anadolu versiyonudur bu kitap yalnız ayrılan yönü kadın ve çocukları gündeme almış olmasıdır ve sanırım bu konuda bir ilktir. Çok iyi bir noktaya değinmişsiniz öne çıkan kişiler çoğunlukla kadınlardır. Diğer öykülerinde de öyledir. Anadolu kadının ezilmişliğini en çok ön plana çıkaran Toplumcu Gerçekçi yazarlardan biridir. Umarım daha fazla kişi okuyup tanır kendisini. Tekrardan elinize sağlık.
Teşekkür ederim.Kadınlar konusuna önem verdiği o kadar çok anlaşılıyor ki kurgu eserde bile. Çok sevdim her yönüyle kalemini. Ummuduğumdan bile daha iyi. Elimde Bizim Köy'ün eski bir basımı var. Analar ve Çocukları da alıp ikisini yanyana koyacağım:))
2 sonraki yanıtı göster
“Bir ahlak kıskacının bir “ yok”un içindeler daima “ ne güzel anlatmışsın hep inceleme yapsan da okusam diye heyecanla bekliyorum kalemine sağlık :)
Teşekkür ederim:)) Etrafımızda da çok gördük böyle savaşan kadınları, belki ondan. Tabi köy edebiyatının kumaşı da bir farklı.
Bu yorum görüntülenemiyor
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.