Edebiyatımızın ilk edebi Romanı olarak Namık Kemal’in kaleminden ustaca,yalın ve akıcı bir üslupla yazılmış ama Sonlara doğru biraz sıkıldığımı itiraf etmeliyim.
Babıali’de Katib olan Ali bey, kötü şöhretli Mehpeyker ve iyi kalpli cariye Dilaşub arasında geçen hazin bir sonu olan kitap.
Ahmed-i Hani’nin 1692 yılında yazdığı Mem u Zin’e benzer. Mem ve Zin birbirine aşık iki insandır ama Beko vardır kötü kalpli çirkin ruhlu,Mem ve Zin’in kavuşmaması için elinden geleni yapar.Zindandaki Mem ,Zin’i görünce ölür. Zin de Mem’in ölmesine dayanamaz ölür, Tacdin Beko’yu öldürür.Mem,Zin ve Beko yanyana gömülürler.
Eğlence gibi hiç hükümsüz şeylerde bile beğenmediği hali riya ile beğenir görünmek insaniyet vazifelerinden sayılıyor.(syf 13)
İnsan her adımını mezardan uzaklaşmak için atar, yine her adımda mezara bir adım daha yaklaşır.(syf 15)
İnsanın durumu budur, bir amacın arkasında dolaşır, fakat meydana gelmesine en fazla umutlu olduğu zaman yaklaşmasından çekinmeye başlar.(syf 22)
Eğer Tarak saçının bir teline zarar verecek olsa. Şimşir ağacı yetişen bütün yerleri yakarım.(syf 35)
