“1915” Türkiye’deki yaygın kullanımıyla “Ermeni Tehciri”ni, daha geniş bir bağlamda “Şark Meselesi”nin sonunu ifade ediyor. Ermeni dünyası için bu tarih “Ermeni Soykırımı” demek. Partizan olmayan uluslararası tarihçilik ve sosyalbilimsel çalışmalar ise son yıllarda konuyu karşılaştırmalı bir yaklaşımla daha soğukkanlı ve nüanslı ele almaya başladı.
1915: Siyaset, Tehcir, Soykırım söz konusu eleştirel birikime kapsamlı ve özgün bir katkı.
Tarihsel olgunun bütünselliğini gözeten, bu bütünselliği uzun ve karmaşık tarihsel sürecin seçilmiş bir kısmına veya boyutuna feda etmeyen, ilgili terim ve kavramları birbirine indirgeme kolaycılığına kaçmayan bir tarihselleştirme çabası. “Tehcir”i de kendi içinde teşrih masasına yatıran, bir noktadan sonra olayın nasıl imhaya dönüştüğünü, imhanın ise nasıl bir soykırım niteliği kazandığını ortaya koyan bir çalışma.
Kitap, “1915”i tarihselleştirirken, öncesi ve sonrasıyla yaklaşık yüz yıllık bir dönemi mercek altına alıyor. Tarihsel soruşturma “Ermeni Meselesi”nin doğuşuyla başlayıp Abdülhamid dönemi katliamlarına, oradan Birinci Dünya Savaşı’na, tehcir ve imhaya uzanıp nihayet 1915’in uzun sürmüş tarihsel mirası üzerinden Türkiye Cumhuriyeti’nin azınlık politikalarına bağlanıyor.
Bir yılda düğümlenen tarihi bir asırlık bir zamana açılarak çözümleme denemesi; Türkçe tarihyazımının ufuklarını genişletecek yeni boyutlar, yeni bilgiler, yeni kaynaklarla gelen bir birikimi temsil eden kolektif bir çalışma; eleştirel tarihçiliğin 2015 yılı itibariyle ürettiği bir sentez...
Her bakımdan zor bir işe soyunuyor 1915: Siyaset, Tehcir, Soykırım.
Zor, ama o kadar da gerekli...
