Hayriye Melek Hunç, 1880’li yılların ortalarında Manyas’ın Hacıosman (Hunca Hable) köyünde doğmuştur. 1864 yılında Kafkasya’nın Soçi bölgesinden Osmanlı Topraklarına sürülen “Xunge” adlı bir Vubıh ailesine mensuptur. Babası Kasbolet Bey 1877-1878 Osmanlı Rus savaşında Çerkez Gönüllü Birlikleri içinde katılmış, Balkanlarda da Ruslara karşı savaşmıştır. Adı günümüz okuyucusu tarafından pek bilinmese de Hayriye Melek Hunç, II. Meşrutiyt döneminin hareketli ortamında bir yandan yayın ve dernek etkinlikleriyle bir yandan da edebi eserleriyle kendi özgün kimliğini (Kafkas Kimliği) var eden ilk kadın yazarlarımızdan biridir. Mısır, Tunus, Bursa, İstanbul, Paris gibi, çok farklı kent ve ülkelerde bulunan, farklı aileler kuran, farklı kültürler arasında yazan, ayakta durmaya çalışan Hayriye Melek Hunç’un günümüz okuyucusuna henüz ulaşmamış Zühre-i Elem ve Zeynep adlı iki romanıyla birlikte döneminin çeşitli dergilerinde yayımlanan hikaye ve mensur şiirleri de bulunmaktadır. İki roman, altı öykü ve üç mensur şiirleri de bulunmaktadır. İki roman, altı öykü ve üç mensur şiirin günümüz harflerine aktarımını ve incelemesini içeren bu çalışma, yazar hakkında yapılmış ilk bağımsız çalışmadır.
Hayriye Melek Hunç yazdığı tüm eserlerde kadın duyarlılığınını hakim kılmış romantik bir yazardır. Genç kızların sevgi ve kimlik arayışları, düş kırıklıkları, genç kadınların esaret ve savaş karşısındaki tutum ve mücadeleleri romanlarının ana konusudur. Hikaye ve şiirlerinde de kadının kırılgan dünyasını, hassasiyetlerini ve onların var etme çabalarını dantel gibi işlenmiş bir üslupla anlatan Hayriye Melek Hunç, hem edebiyatçılığıyla hem de sosyal çalışmalarıyla güçlü ve aydın bir kadın kimliği sergilemiştir.
