Atlas - Sayı 351 (Temmuz 2022)
Atlas DergisiSözler ve Alıntılar
Bütün Alıntılar
“Çok uzun zamandır biz insanlar doğayı bir ürün paketi veya
insanın kullanımına sunulmuş doğal kaynak gibi görüyoruz.”
- Dr. David Boyd, BM insan hakları ve çevre özel raportörü
3
Hubble Uzay Teleskobu’nun yeni gözlemleri, bugüne kadarki en büyük kuyrukluyıldız çekirdeğini tespit etmemizi sağladı. 120 kilometre
çapıyla Bernardinelli-Bernstein
Hubble Uzay Teleskobu’nun yeni gözlemleri, bugüne kadarki en büyük kuyrukluyıldız çekirdeğini tespit etmemizi sağladı. 120 kilometre
çapıyla Bernardinelli-Bernstein Kuyrukluyıldızı, ortalama bir kuyrukluyıldız çekirdeğinden 50 kat daha büyük!
Sayfa 40Kitabı okudu
ANTARKTIKA KARINDA MIKROPLASTIK
Antarktika’da deniz buzu ve yüzey suyundan sonra ilk kez yeni yağan karda mikroplastik tespit edildi. Yeni Zelandalı araştırmacılar 19 farklı noktadan topladıkları kar örneğinde, bir pirinç tanesinden daha küçük olan bu parçacıklara rastladı. Canterbury Üniversitesi doktora öğrencisi Alex Aves’in araştırmasını denetleyen Dr. Laura Revell, “Böyle bozulmamış ve uzak bir yerde herhangi bir mikroplastik bulunmayacağı konusunda iyimserdik” dese de 19 örneğin hepsinde parçacıklar bulundu. Araştırmada 13 farklı plastik türüne rastlandı; en yaygınıysa meşrubat şişeleri ve giysi yapımında kullanılan PET plastik. Mikroplastikler ya havada binlerce kilometre yol kat etti, ya da Antarktika’daki insan varlığından kaynaklanıyorlar.
6000 km
Mikroplastiklerin Antarktika’ya gelen kadar havada katettiği düşünülen mesafe
Sayfa 14Kitabı okudu
“Çok uzun zamandır biz insanlar doğayı bir ürün paketi veya
insanın kullanımına sunulmuş doğal kaynak gibi görüyoruz.”
- Dr. David Boyd, BM insan hakları ve çevre özel raportörü
Sayfa 3Kitabı okudu
ALPLER’DE MUAZZAM DEĞİŞİM
İklim değişikliği Arktik bölge gibi Alpler’de manzarayı da değiştiriyor. Üstelik sadece yeryüzünden değil, uzaydan da görünüyor değişim. Lozan ve Basel üniversitelerinden araştırmacılar, bu dağların ağaç yetişmeyen yüksekliklerinde, bitki örtüsünün arttığını tespit etti. Küçük bir artış da değil söz konusu olan; yüzde 77’lik bir oran. Peki, Alpler’in daha yeşil bir hale gelmesinin, bitkilerin yeni alanlara yayılıp sıklaşmasının ne gibi bir sakıncası olabilir? Yanıtı ilginç: Artan sıcaklık dağlardaki kar ve buz tabakasını eritip beyaz örtüyü yeşerttikçe, daha az güneş ışığını yansıtabilecek. Bu da bir kısırdöngü olarak küresel ısınmayı daha da beter hale getirecek. Basel Üniversitesi’nden profesör Sabine Rumpf, Alpler’de muazzam bir değişim yaşandığını belirterek, “Bölge bitkileri zor koşullara adapte olmuştur, ama rekabetçi değildir” diyor. Yani koşullar değiştikçe, bu özel türler avantajlarını yitirebilir. Alpler’de ağaç sınırının üzerindeki bitki toplulukları 1984-2021 arasında ciddi ölçüde arttı.
Sayfa 8Kitabı okudu
HAYVANLARIN DAVA AÇMA HAKKI VAR MIDIR?
Happy (Mutlu), adına yakışır bir biyografiye sahip değil. 1970’lerin başında Tayland’taki doğal yaşam alanında diğer altı yavru fille yakalanıp 800 dolara ABD’de bir şirkete satıldı. Altı yavru içinde 70’lerin ortasından beri tutulduğu Bronx Hayvanat Bahçesi’nde hayatta kalan tek fil. 2006’da, aynada kendisini tanıyan ilk fil olarak ünlenen Happy, son 15 yıldır izole bir yaşama mahkûm. Günün belli saatler inde çıkarıldığı küçük bahçe dışında, bedeninin iki katı büyüklüğünde beton, penceresiz bir yerde tutuluyor. Bu yaşam koşullarından dolayı yıllardır ağır bir depresyon yaşıyor.
Happy adına davayı açan İnsan Olmayanların Hakları Projesi (NhRP) avukatları, Happy’nin, kiminle olmak, ne yemek, ne zaman yemek ve nereye gitmek istediğine karar verme kapasitesi ve tercihlerine sahip akıllı bir fil olarak, haklara konu olma açısından bir “kişi” olduğunu, haksız yere hapsedildiğini ve ABD’de fillerin özgürce yaşadığı bir doğal koruma alanına salıverilmesi gerektiğini savunuyor. Çok sayıda felsefeci, bilimci ve hukukçu da Happy’nin kompleks psikolojik kapasitesinin onu özgürlük hakkına yetkin kıldığına ilişkin bir bilirkişi raporu hazırladı.
Davalı Bronx Hayvanat Bahçesi ise, “Happy, hukuksuz yere tutuklu bir ‘kişi’ olarak görülemez, çünkü bir kişi değil. İyi bir bakım gören bir fil” savunmasını yapıyor. Onlara göre bireyleri hak sahibi yapan, moral görevlerini yerine getirebilme kapasiteleri. Davacılar bu bakış açısını, çocukları veya zihinsel engellileri de hak sahibi olmaktan çıkaran temelsiz bir savunma olarak görüyor.
Sayfa 88Kitabı okudu
Kosta Rika’nın başkenti San José’nin
Curridabat ilçe belediyesi, 2020 yılında dünyada bir ilke imza atarak,
şehirde yaşıyan arı, yarasa, kelebek gibi bütün polen taşıyıcıları
ile ağaçları ve yerli doğal bitkileri de “şehir sakini kişi” ilan etti.
Sayfa 93Kitabı okudu