Sözler ve Alıntılar
Mikrop Deneyi
16 Kasım 1932 tarihinde, Fransız yazar Paul Valery Paris'teki Universite des Annales'de [Annales Üniversitesi] "La Politique de l'esprit" [aklın politikası] baş bir konuşma yapar. Bu konuşmada, günümüzü geleceği öngörmeyi imkânsız kılan bir kaos olarak tarif eder. Bir tür vesayete dayalı bir uygarlıkta yaşıyoruz, der. Bankalar nasıl ki ancak bütün hesap sahipleri aynı anda vezneye koşup alacaklarını çekmediği sürece hayatta kalırsa, uygarlık da hayali kaynakları aniden feshedilip nakde dönüştürülmediği sürece var olur. Valery, uygarlığın bu "structure fiduciaire" [vekâlet yapısı] kavramını, yani güven ile alacak etkileşimine bağımlılığını, dinleyicilerine bir düşünce oyunuyla açıklar. Bu oyunu, adını unuttuğu İngiliz veya Amerikalı bir yazarın eserinde okumuştur. Valery, bilinmeyen bir mikrobun dünyada var olan bütün kâğıtlara saldırdığını ve onları büyük bir hızla yok ettiğini düşünün, diyerek sürdürür sözünü: "Korunmak mümkün değil, çaresi de yok, bakteriyi yok edebilecek maddeyi bulmak veya selüloza saldıran fiziksel-kimyasal fenomeni önlemek imkânsız. Bilinmeyen kemirgen çekmecelere, sandıklara sızıyor, cüzdanlarımızın ve kütüphanelerimizin içeriğini toza dönüştürüyor; bugüne değin yazılmış ne varsa buhar olup gidiyor."1
Sayfa 7 - Koç ünıversitesı Yayınları: KÜYKitabı okudu
Gutenberg çağı
Kitaplardan, mektuplardan, gazetelerden bahsettiğimizde, hangi dünyadan geldiğimizi bildiğimize inanırız. Bu dünya genel bilinçte "Gutenberg çağı" olarak varlığını sürdürür.
Kavramlar ön kararlar içerir. "Gutenberg çağı” kavramında da, matbaayı ve onunla birlikte basılı kitabı, bakış açısı yönünden modern medya kuramının başlangıç noktası kılma ön kararı yatar. Kanadalı medya kuramcısı Herbert Marshall McLuhan, Gutenberg Galaksisi (1962) ve Understanding Media [Medya'yı Anlamak] (1964) adlı çoksatar kitaplarıyla, bu ön kararın yaygınlaşmasına önemli bir katkı sağlamıştır.
İki kitapta da matbaa modern dünyanın anası, tüm "medya devrimleri"nin modeli olarak görülür. Son birkaç on yılda tarihçiler McLuhan'ın matbaa ve tipografi yorumlarını her ne kadar üstüne basa basa eleştirseler de, fikirleri "Gutenberg dünyası”nın gündelik anlayışında var olmayı sürdürür.
Bu nedenle, bu kitabın bazı bölümlerinde "kâğıt çağı", McLuhan'ın medya kuramı eleştirisine dayanarak ele alınıyor.
Sayfa 9 - Koç Üniversitesi Yayınları : KÜY, 1. Baskı: lstanbul, Eylül 2018Kitabı okudu
Filozof Jacques Derrida, belki de Paul Valery'nin konuşmasından haberdardı. Geçen yüzyılın sonunda, yani 1997 yılında, Cahiers de Mediologie dergisiyle yaptığı uzun ve çok özel bir röportajda, Valery'nin 1932 yılına ait bu mikrop vizyonunu fantastik karakterinden arındırdı ve kâğıdın hızlı, ani parçalanma tasavvurunu, Valery'nin de aklında
Sayfa 8 - Koç ünıversitesı Yayınları: KÜYKitabı okudu