Bilim ve Teknik - Sayı 650 (Ocak 2022)
Bilim ve Teknik DergisiBilim ve Teknik - Sayı 650 (Ocak 2022) Gönderileri
Bilim ve Teknik - Sayı 650 (Ocak 2022) kitaplarını, Bilim ve Teknik - Sayı 650 (Ocak 2022) sözleri ve alıntılarını, Bilim ve Teknik - Sayı 650 (Ocak 2022) yazarlarını, Bilim ve Teknik - Sayı 650 (Ocak 2022) yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.James Webb Uzay Teleskobu’nun 4 Ana Bilimsel Görevi
1) Evrenin ilk yıldızlarının ve ilk galaksilerinin ışığını, yani günümüzden 14,3 milyar yıl öncesini inceleyecek. Bu sayede evrenin ilk zamanlarını daha iyi anlamamıza yardımcı olacak.
2) Sahip olduğu kızılötesi gözlem araçları sayesinde, geçmişten günümüze oluşmuş galaksilerin çok detaylı kızılötesi haritalarını elde edecek. Bu sayede dünden bugüne galaksilerin nasıl ortaya çıkıp geliştiğini daha iyi anlayabileceğiz.
3) Bir diğer ana hedefi ise yıldızların oluştuğu nispeten soğuk ve tozlarla kaplı gaz bulutlarını incelemek olacak.
4) JWST’nin son görevi ise ötegezegen atmosferlerini incelemek, JWST sayesinde Dünya dışı yaşam hakkında daha fazla bilgiye sahip olunması ve yeni ötegezegenler keşfedilmesi planlanıyor.
Sayfa 43 - TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi
Oksijen Üreticilerimiz
Dünya atmosferindeki oksijenin yaklaşık %50’si okyanuslarda bulunan ve tamamen fotosentez yapabilen bir çeşit plankton tarafından üretilir. Dolayısıyla bir gezegendeki oksijen miktarı sadece bitki örtüsüne değil aynı derecede okyanuslarına da bağlıdır.
Sayfa 41 - TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi
Kara Delikler
İstatistiksel olarak, galaksimizin merkezindeki süper kütleli kara delikten daha düşük kütleye sahip ve galaksimizin her köşesine dağılmış milyonlarca kara delik olabileceği düşünülüyor.
Sayfa 38 - TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi
Ganymede Uydusunda Su Buharı
Güneş sisteminin en büyük gezegeni Jüpiter’in dört büyük uydusundan biri olan Ganymede, aynı zamanda sistemimizdeki en büyük doğal uydudur. Hatta Merkür’den bile daha büyüktür. Ganymede’nin yüzeyi kaya gibi sert bir buz tabakası ile kaplıdır ve buz tabakasının yaklaşık 150 km altında okyanuslar olduğu düşünülüyor. Hubble Uzay Teleskobu’nun yeni ve eski gözlem verilerini inceleyen bilim insanları Ganymede’nin atmosferinde ilk kez su buharı belirledi. Güneş’ten gelen yüklü parçacıklar nedeniyle buharlaştığı ve bunu da süblimleşme denilen katı hâlden gaz hâline doğrudan geçiş yoluyla gerçekleştirdiği düşünülüyor.
Sayfa 37 - TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi
Kara delik nasıl oluşur?
Yıldız oluşum-gelişim modellerine göre Güneş’ten en az 10 kat daha büyük kütleli dev yıldızlar hayatlarına bir süpernova patlaması ile son verir. Patlama sonucunda geride bir nötron yıldızı kalabilir. Ancak eğer patlama sonunda geride kalan kalıntının kütlesi Güneş’in kütlesinden yaklaşık 3 veya 4 kat daha büyükse o kütle içe çekmeye devam ederek bir kara delik oluşturabilir.
Sayfa 34 - TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi
bu şey değil mi ya; 'kendi kuyusunu kazmak'??
Araştırmacılar, memeli hücrelerinden biyolojik robotlar oluşturarak araştırmalarını genişletmek istediklerini söylüyorlar. Nihayetinde robotların zekâsını herhangi bir insan müdahalesine ihtiyaç duymadan çalışabilecek düzeye getirmeyi hedefliyorlar.
gözleri ovalamak ve kalp
Ovalama eylemi eş zamanlı olarak kalbimizin de çalışmasını etkiler. Gözümüzde ve yakın dokularda bulunan belirli reseptörler, ovalamayla uygulanan basıncı algıladıklarında yüzümüzde bulunan ve gövdemize uzanan sinirleri aracılığıyla kalbi uyarır. Sinyaller kalbe ulaştığında kalp atış hızı yaklaşık yüzde yirmi oranında azalarak sakinleştirici bir etkiyle sonuçlanır.
Öte yandan, gözleri sıkça ovalama ile uygulanan baskı, görme duyumuzda kritik öneme sahip korneanın yapısını de ğiştirerek görme bozukluğuna yol açabilir.
Sayfa 65Kitabı okudu
en eski mağara sanatı
Tibet Platosu'nda yaklaşık 200.000 yıl öncesinden kalma fosilleşmiş el ve ayak izleri bulundu. Bir grup çocuk tarafından bilerek yapıldığı düşünülen izler, bilinen en eski mağara sanatı eseri olarak görülüyor.
Sayfa 63Kitabı okudu
İnsan beyninin 1 mm³ hacimli ufak bir parçası ince dilimlere ayrıldı ve 4 nanometre çözünürlükle görüntülendi. Toplam 225 milyon görüntünün bir araya getirilmesiyle üç boyutlu bir harita çıkarıldı. Tüm insan beyninin yaklaşık milyonda biri büyüklükte olan parçanın üç boyutlu haritasını kaydetmek için 1,4x10¹⁵ bayt bilgisayar hafızası gerekiyor.
Sayfa 60Kitabı okudu
Güney Afrika'da bugüne kadar bilinen en yaşlı fosiller keşfedildi. Fosilleşmiş canlıların yaklaşık 3,42 milyar yıl önce yaşamış mikroorganizmalar olduğu tahmin ediliyor.
Sayfa 60Kitabı okudu
Tükettiğimiz gıdalardaki en yaygın karbonhidrat ilk kez yapay olarak sentezlendi. Araştırmacılar, karbondioksidi 11 basamaklı bir sentez süreciyle nişastaya dönüştürmeyi başardı. Böylece bitkilere ihtiyaç duymadan, daha az toprak ve su kullanarak daha verimli bir biçimde nişasta üretmek mümkün hâle geldi.
Sayfa 58Kitabı okudu
Sıradan koşullar altında "saf su" neredeyse mükemmel bir yalıtkandır. Ancak aşırı derecede yüksek basınç altında -örneğin Jüpiter gibi devasa gezegenlerin çekirdeklerinde- su metaller gibi iletken hâle gelir.
Sayfa 58Kitabı okudu
İlk kez 1982 yılında Sovyet Salyut 7 uzay istasyonunda yetiştirilen. turpgiller familyasına ait bir bitki türünden (Arabidopsis thaliana) Ay yüzeyindeki bir konteynır içinde kısa süreliğine de olsa filizlenen pamuğa kadar bugüne kadar uzayda birçok bitki (marul, domates ve ayçiçeği gibi) yetiştirildi. Son birkaç yıldır uzayda yetiştirilen bitkilerin çoğu ISS'de bulunan özel bitki habitatlarında filizleniyor. Geçtiğimiz yıl ise ISS'de acı biber yetiştirildi.
Sayfa 44Kitabı okudu
1970'li yıllarda başlayan çalışmalar sayesinde, hidrojen molekülünün evrendeki bolluğuna bakılarak iki hidrojen atomunun boş uzayda birleşmediği ve ancak bir katalizör görevi gören toz yüzeylerinde birleşerek hidrojen molekülünü oluşturdukları anlaşılmıştı. Bu toz yapıları çevremizdeki tozlara benzemez; silikat yönünden zengin ve mikron boyutlarında yıldız oluşum artıklarıdır.
Sayfa 43Kitabı okudu