Bütün Şiirleri - 3
Abdülhak Hamit TarhanSözler ve Alıntılar
İnci Enginün Hocanın Hâmid Hakkında Söyledikleri
Hâmid için rahatça ilk feministlerimizdendir demek mümkündür ve bu onun başlangıçtan itibaren devam ettirdiği görüşlerdendir.
Hâmid'in Divan edebiyatına karşı asıl yeniliği bu şiirlerindedir. Divan şairlerinin mevcut retoriğe göre yazmalarına karşılık, Hâmid ferdî ve sosyal tecrübelerini şiire sokmak suretiyle, hayatı şiire katar(...)
Hâmid'in devrine göre çok ileri görüşler ve fikirler taşıması, onun Cumhuriyet devrinde yazdığı ve ancak bu devirde yayımlayabildiği şiirlerin de ayrıca incelenmesini gerektirir. Abdülhak Hâmid'in Cumhuriyet devriyle ilgili olarak yazdığı şiirlerdeki fikirler, sadece devirle açıklanamaz. Hâmid, sosyal inkılâplardan bir kısmını, çok önceki yıllardan itibaren özlemiştir. Daha ilk şiirinden itibaren onun taassuba karşı çıktığı görülür. Demokrasi, kadın hakları, onun ilk şiirlerinden itibaren işlediği temlerdir. Bu bakımdan Hâmid'in birçok şiirinde, ancak Cumhuriyet'ten sonra gerçekleşen özlemlere rastlanır.
Sayfa 17 - Dergâh-Önsöz
Âdem etmezse binâ vü imâr,
Sen ne kâşâne(ev) bulursun, ne mezar.
Bunda her şeyi desem, şâyândır,
Yaratan Hak'sa, yapan insandır.
Medeniyyet ne diyorsun bilmem,
Medeniyyet yaşamaktır sersem!
Sayfa 31 - Dergâh
Bir Vâize Bir Mev'ize(Öğüt)
Ey beşer çehreli hayvan, heyhat!
İlm ü irfân iledir zevk-i hayat.
Anı(onu) hiç kullanamazsan, nâdan(cahil),
Neye vermiş sana nutku Yezdân(Tanrı)?
Yoksa zâtınca hayatın hükmü,
Ne olur bizce o zâtın hükmü?
Neye geldin bu cihâna, söyle?
Düşünüp durmak için mi böyle?
Kimseye fâiden(faydan) olmaz şunda,
Ya niçin mâiden(engel) olsun bunda?
Maksadın görmedeyim: azm-i cinân(cennet)
Ya niçin eylemedin terk-i cihân?
Sayfa 29 - Dergâh