Sözler ve Alıntılar
giriş
Güçlü bir ulus neden daha güçsüz bir ulusa saldırır? Çoğunlukla, düşünce yapısını empoze etmek, gücünü artırmak ya da kıymetli kaynakların kontrolünü ele geçirmek için.
Sayfa 13 - İletişim YayınlarıKitabı okuyor
Kasım 1970, Şili
CIA çoktan "Göreve Başlama Töreninden Sonra Allende" başlıklı, kampanyanın tezini sunan bir plan çizmişti. Bu, Şili'nin “sürekli ekonomik düşüş” yaşaması halinde ülkenin karmaşaya düşebileceğini ve “ordunun müdahale etmek için gerekçesi olacağını” söylüyordu. Göreve başlama töreninin üzerinden birkaç gün geçmişken Amerikalılar bu gerekçeyi yaratmak için işe koyulmuşlardı.
İndirdikleri ilk darbeler ekonomiye yönelikti. Export-Import Bank ile Agency for International Development adlarında önde gelen iki Amerikan dış yardım kuruluşu, Ulusal Güvenlik Konseyi'nin gizli talimatlarına uyarak bundan böyle “Birleşik Devletler'in Şili'yle yeni çift taraflı destek taahhütlerini” onaylamayacaklarını ilan ettiler. Ardından Inter-American Development Bank'teki Birleşik Devletler temsilcisine Şili'nin tüm borç isteklerini geri çevirme komutu verildi. Bankanın müdürü itiraz edince idare tarafından istifaya zorlandı. Yeni müdür Şili'nin kredi notunu B'den D'ye düşürdü. Özel bankalar aynı yolu izlediler ve Export-Import Bank bu düşüşü öne sürerek Şili'nin ulusal havayolu şirketi için yeni Boeing jet uçaklarının alımında kullanılacak 21 milyon doları iptal etti. Dünya Bankası'ndaki Amerikan temsilcisi Şili'ye verilecek 21 milyon dolarlık çiftlik hayvanı ıslah kredisinin askıya alınmasını ayarladı ve ardından Birleşik Devletler'in Dünya Bankası'nın ülkeye vereceği tüm borçlara karşı çıkacağını ilan etti.
Sayfa 246 - Overthrow, America's Century of Regime Change from Hawai to Iraq. İletişim Yayınları, İkinci Baskı 2021 İstanbul. [ISBN 13: 978-975-05-0553-9]Kitabı okudu
Başkan Reagan, İran'da iktidarı ele geçiren, şiddetle Amerikan karşıtı militanların başarıya ulaşmamalarını garanti altına almak isüyordu. Bu, Saddam'a yardım etmek anlamına geliyordu ve Reagan bunu birçok yönden yaptı. Özel Ortadoğu Elçisi Donald Rumsfeld'i Saddam'la görüşmeye ve ona Birleşik Devletlerin amacına yardım etmek için ne yapabileceğini sormaya gönderdi. Kısa süre sonra, Amerikalı istihbarat ajanları Saddam'a İran askerlerinin hareketlerine dair raporlar yollayarak muhtemelen kaçınılmaz olan bir yenilgiyi önlemesini sağladılar. Birleşik Devletler, takip eden yedi yıl boyunca Saddam'a 200 milyon dolar değerinde silahın yanı sıra sözde sivil kullanım için olan ancak anında Irak ordusuna teslim edilen bir helikopter filosu da sattı. Washington ona ayrıca 5 milyar dolarlık tarımsal kredi ve California'daki Bechtel Corporation şirketi tarafından inşa edilmesi zorunlu kılınan, Ürdün'e gidecek petrol boru hattının yapımı için 684 milyon dolar borç verdi.
Sayfa 374 - Overthrow, America's Century of Regime Change from Hawai to Iraq. İletişim Yayınları, İkinci Baskı 2021 İstanbul. [ISBN 13: 978-975-05-0553-9]Kitabı okudu
1973 Şili darbesi
Darbeden otuz bir yıl sonra, Şili'de hükümetin atadığı bir heyet, diktatörtük yılları boyunca “işkencenin, halkı baskı altında tutmaya ve terörize etmeye yönelik bir devlet ilkesi” olduğu sonucuna vardı. Askeri yönetim yıllarında işkence görmüş olan 27.255 insanın kimliğini saptadı ve Başkan Ricardo Lagos hepsinin hayat boyu emekli maaşı alacağını ilan etti. Kısa söre sonra bir yargıç, O sırada seksen dokuz yaşında olan Pinochet'yi adam kaçırma ve cinayet suçlarıyla yargılanacağı günü beklemesi için ev hapsine aldı. Sonra da Şili ordusunun komutanı General Juan Emilia Cheyre tarihi önem taşıyan bir itirafta bulundu.
“Şili ordusu, geçmişte gerçekleştirdiği tüm cezalandırılabilir ve ahlaki açıdan kabul edilemez eylemlerin, bir kurum olarak sahip olduğu tüm sorumluluğunu zor fakat geri çevrilemez bir kararla kabul etmiştir,” dedi General Cheyre. “İnsan haklarının çiğnenmesinin asla ve kimse için ahlaki bir gerekçesi olamaz.”
Sayfa 282 - Overthrow, America's Century of Regime Change from Hawai to Iraq. İletişim Yayınları, İkinci Baskı 2021 İstanbul. [ISBN 13: 978-975-05-0553-9]Kitabı okudu
1953, İran
CIA'den Donald Wilber ve Britanya Gizli İstihbarat Servisi'nden Norman Darbyshire adlı iki gizli ajan, o ilkbaharı Kıbrıs'ta darbe için bir plan oluşturarak geçirdiler. Bu plan, ne bu iki ülkenin ne de herhangi başka bir ülkenin daha önce yaptığı bir plana benziyordu. Bu ajanlar bir cerrahın soğukkanlı hesaplılığıyla Musaddık'ı halkından koparmak için entrikalar kurdular.
Planlarına göre, Amerikalılar, “halkta Musaddık ile hükûmetine karşı düşmanlık, güvensizlik ve korku uyandırmaları, yaymaları ve geliştirmeleri” için gazetecilere, editörlere, Müslüman vaizlere ve diğer fikir adamlarına 150.000 dolar rüşvet dağıtacaklardı. Ardından Musaddık'ın parmağı varmış gibi göstererek, dinî şahsiyetlere ve diğer saygıdeğer İranlılara karşı “gösteri saldırıları” gerçekleştirmeleri için eşkıyalar tutacaklardı. Bu sırada General Zahidi, “fazladan dostlar kazanması” ve “anahtar insanları etki altına alması” için, daha sonra 135.000 dolar olarak belirlenen bir miktar para alacaktı. Plana göre, İran parlamentosunun üyelerini rüşvetle ikna etmek için bütçeye ayrıca haftada 11.000 dolar eklenecekti. “Darbe günü”nde, binlerce paralı gösterici bir araya gelecek ve parlamentodan Musaddık'ı görevden almasını talep edecekti. Parlamento ise “sözde resmî” bir oylamayla talebi yerine getirecekti. Direnmesi halinde, General Zahidi'ye bağlı askerî birimler Musaddık'ı tutuklayacaklardı.
Planın bir kopyası eline ulaştığında, Dışişleri Bakanı Dulles,“O deli Musaddık'dan demek bu şekilde kurtulacağız!” diye sevinçle bağırdı.
Sayfa 168 - Overthrow, America's Century of Regime Change from Hawai to Iraq. İletişim Yayınları, İkinci Baskı 2021 İstanbul. [ISBN 13: 978-975-05-0553-9]Kitabı okudu
19. yüzyılın sonlarında Birleşik Devletler'deki çiftlikler ve fabrikalar Amerikalıların tüketebileceğinden fazla mal üretmekteydi. Ulusun servetini büyütmeye devam edebilmesi için yabancı pazarlara ihtiyacı vardı. Bu pazarlar, hükümetlerin Amerika'daki gibi yüksek gümrük vergisi duvarlarının ardında mahalli sanayileri koruduğu Avrupa'da bulunamazdı. Amerikalıların uzak ve zayıf ülkeler, geniş pazarlara ve zengin kaynaklara sahip ancak büyük bir kuvvetin etkisi altına henüz girmemiş ülkeler bulmaları gerekiyordu.
Yurtdışında etkisini artırma arzusu Birleşik Devletler'i 1898'de kıskıvrak yakaladı. Demokrasiyi yaymak, tanrıtanımaz ulusları Hıristiyanlaştırmak, güçlü bir deniz kuvveti kurmak, dünyanın her yerinde askeri üsler oluşturmak ve yabancı hükümetleri Amerikan hakimiyetine almak katiyen başlıbaşına birer amaç değildiler. Birleşik Devletler'in uzak topraklardaki olası pazar, kaynak ve yatırımlara erişimini sağlamak için birer yoldular.
Sayfa 54 - Overthrow, America's Century of Regime Change from Hawai to Iraq. İletişim Yayınları, İkinci Baskı 2021 İstanbul. [ISBN 13: 978-975-05-0553-9]Kitabı okudu
ABD Dışişleri Bakanı Dulles;
İran, Guatemala ve Şili'deki darbelerin birçok ortak yönü vardı. Üç ülkenin hepsi de zengin doğal kaynaklarla kutsanmıştı fakat bu kaynaklar yabancıların kontrolündeydi. Milliyetçi önderler onları geri almaya teşebbüs edince Birleşik Devletler, o ülkeleri kanlı savaş alanlarına çevirerek karşılık verdi. İran, Guatemala ve Şili, Amerikan yörüngesine yeniden sokuldu ancak bunun çok sarsıcı bir insani ve toplumsal bedeli oldu. (s.283)
..."Bizler için dünyada iki tür insan vardır," diye öne sürdü John Foster Dulles bir defasında, "Hıristiyan olup serbest girişimi destekleyenler vardır, bir de diğerleri." (s.284)
Sayfa 283 - Overthrow, America's Century of Regime Change from Hawai to Iraq. İletişim Yayınları, İkinci Baskı 2021 İstanbul. [ISBN 13: 978-975-05-0553-9]Kitabı okudu