Özel bir dil, yazışma hattâ edebiyat geliştiren diplomasi tarihi parlak başarılar, renkli sahnelerle dolu olduğu kadar, insanlığa çok pahalıya mal olan hattâ, fantezi ve kaprislere de şahittir.
Plâtonik dış politika yoktur; olmaması gerekir. Ekonomik menfaat, dış politikaların savunmadan sonra gelen hedefidir. Ekonomik güç ise dış politikada etkinlik kaynağıdır.
Ekonomik menfaatin güdülmesi ve sağlanması geniş bilgi ve değerlendirme gerektirir. Türkiye bu alanda her zaman zayıf kalmıştır. Müzakere masalarından genellikle zararla kalkmamızın sebebi bu bilgi noksanlığını ve menfaatleri koruyacak güçte eleman yokluğu olmuştur. Tarihimiz bunun acı tecrübeleriyle doludur. “Büyük” denilen devletlerin menfaati, zenginlik kaynakları hakkında geniş araştırma, değerlendirme ve bilgileri vardır.
Ekonomik güç bugün dış politikada askeri güçten dahi daha etkili olmaktadır. Zira her türlü bağımsızlığın temel şartı ekonomik bağımsızlıktır. Askeri gücün ağırlığı da esasında ekonomik güce bağlıdır. Bilhassa günümüzde soğuk savaşın sona ermesiyle para ve ekonomi milletlerarası ilişkilerde ön plana geçmiştir.
Dış politikanın diğer önemli bir aracı da kamuoyudur. (...) Bir meselenin kamuoyuna maledilmesi, desteğin sağlanması, dışarıda kabul görme, etkili olma imkânını artırır.