Felsefenin Sonu ?
Kemal BatakFelsefenin Sonu ? Gönderileri
Felsefenin Sonu ? kitaplarını, Felsefenin Sonu ? sözleri ve alıntılarını, Felsefenin Sonu ? yazarlarını, Felsefenin Sonu ? yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Kartezyen Epistemoloji,Tanrı’nın varlığını,fiziksel dünyanın varlığını ve bunlara dair bilgiyi -kendisi metafiziksel olan- a priori bilginin-Cogito ergo sum- üzerine inşa etmektedir.Dolayısıyla Quine,a priori a posteriori ayrımı reddinin rasyonel metafizik ile empirik bilim arasındaki yarığı kapatma işlevi göreceği konusunda,radikal empirizmle ilgili başka sorunlar bir tarafa bırakılırsa,haklı görünmektedir.
Sayfa 84Kitabı okudu
Quine,tanım konusunda pesimist,radikal skeptik bir felsefeye sahiptir.Kendisi sadece eş anlamlılık kavramı konusunda değil diğer kavramların konusunda da belirsizliğin,kapalılığın olduğunu,terimlerin betiminin pek çok durumda yeterli olacağını düşünür.Çünkü ona göre,bilimde elektron gibi pek çok teorik terim bir betimle sunulmuştur,tanımla değil.
Sayfa 80Kitabı okudu
Two Dogmas
Quine’ın “Two Dogmas” adlı eserinde empirizmin,mantıksal pozitivizmin iki dogması olarak görüp reddettiği dogmalar şunlardır: 1) O,modern empirizmin dogmalarından biri olarak gördüğü analitik doğruları,olgudan bağımsız olarak anlama dayanan doğrular,sentetik doğruları ise olguya dayanan doğrular biçiminde verir.Bu durumda,ona göre,analitik doğrular,sözcüklerin anlamı sebebiyle doğru olarak kabul edilmektedir.Kısaca ona göre,analitik ve sentetik doğrular arasında bir ayrım olduğu asılsız bir dogmadır. 2) Her anlamlı,ifadenin/cümlenin dolaysız deneyim hakkındaki ifadeye/cümleye dönüştürülebilir olduğu inancını ifade eden indirgemecilik dogması.Quine’ın burada asıl etkili olan görüşü,birinci dogma ile ilgili yaptığı eleştirilerden kaynaklanır.
Sayfa 78Kitabı okudu
Quine,Poppercı yanılabilir ve düzeltilebilir bilim anlayışı gereği,telepatinin ve kâhinliğin bilimsel seçenekler arasında bulunduğunu,ancak bu seçeneğin canlanması için olağanüstü delile ihtiyaç duyulduğunu ve eğer böyle bir “olağanüstü delil” bulunursa,empirizmin ve doğallaştırılmış epistemolojinin bir kenara bırakılacağını düşünür.Ancak o,bize, doğallaştırılmış epistemolojinin en yüksek normu olan empirizmin ve “doğallaştırılmış epistemolojinin kendisinin” bilimin bir mütemmim cüzü (İntegral) olduğunu hatırlatır.Öyle görünüyor ki 5 duyuya ilaveten bizde dünyaya dair malumat veren,örneğin,bir telepati yetisi ya da kâhinlik yetisi varsa empirizm normu ve doğallaştırılmış epistemoloji çökecektir.
Sayfa 56Kitabı okudu
Quine’e göre,empirizmin kendisi normatif bir duruştur,normdur.Eğer empirizm doğru ise doğallaştırılmış Epistemoloji de doğrudur.Çünkü o doğallaştırılmış epistemolojinin en yüksek normudur,kuralıdır,bilimsel bir metodudur.
Sayfa 51Kitabı okudu
“Bir cümlenin doğru olduğunu onaylamak sadece bu cümleyi onaylamak demektir.” diyen Quine’e göre,hangi cümlelerin onaylanacağı konusunda doğallaştırılmış epistemolojinin normatif öğütlerini -ki bu öğütlerin en yükseği emprizmdir- dinlemekten daha iyisini yapamayız.
Sayfa 50Kitabı okudu
Quine,var olanların bilgisine nasıl ulaştığımız konusunda epistemolojik bir tez olan empirizmin başlıca iki ilkesinden söz eder:1) Bilim için delil duyu delilidir;2) Sözcüklerin anlamları nihai olarak duyu deliline dayanmalıdır.Ona göre,empirizm bilimin bir sonucudur.
Sayfa 49Kitabı okudu
Quine’a göre, doğallaştırılmış epistemolojinin görevi,amacı doğruya,bir diğer ifadeyle,tahmine ulaşmaktır;bu da mühendisliğin bir dalı olan normatif epistemolojiye,normlara dayanarak gerçekleştirilir.Epistemoloji empirik psikolojinin,daha tam bir ifadeyle,bilimin bir parçası olduğuna göre,aslında bilim bazı amaçlara,normlara sahiptir.
Sayfa 47Kitabı okudu
Roger F. Gibson’a göre doğal bilim üç bakımdan epistemolojiyi içerir:1) Epistemoloji dış dünyanın varlığını varsayar, 2) Epistemolojinin (empirizm), Quinecı iki ana ilkesi doğal bilimin bir sonucudur, 3) İnsanın dış dünya ile ilişki kurduğu duyu alıcılarının kendisi anatomi ve fizyoloji gibi doğa bilimlerinin araştırma alanına ait fiziksel yapılardır.Ancak öte yandan,doğal bilim epistemolojide(empirizm) şu anlamda içerilir:Doğal bilim,epistemoloji tarafından çalışılan insan deneğinin duyu girdisinin bir ürünüdür,çıktısıdır.
Sayfa 39Kitabı okudu
Quine Naturalizmi
Quine naturalizmi,felsefeyi,bir başlangıç,giriş ya da bilimin bir temeli olarak değil “bilimin bir devamı” olarak görür. Bu görüşe göre,felsefe ve bilim aynı gemidedir ve bu gemiyi ancak su üzerinde seyir halindeyken yeniden inşa edebiliriz;bu nedenle teori oluşturma konusuna sıfırdan başlayamayız.Burada İlk Felsefe gibi “üstünlük sağlayan bir nokta”da mevcut değildir.
Sayfa 37Kitabı okudu
Natüralist çağdaş felsefecilerden Kitcher,natüralist olmayan epistemolojinin iki özelliğini anar:1) Epistemolojik sorunları psikolojik olmayan bir biçimde ele almak, 2) Felsefi tefekkürün ürünlerini a priori olarak kabul etmek
Sayfa 35Kitabı okudu
Naturalizm epistemolojiyi inkar etmez;fakat onu empirik psikolojinin içinde asimile eder.Bilimin kendisi dünya hakkındaki malumatımızın (duyu) yüzeylerimizin tahrik edilmesi ile sınırlandırılmış olduğunu söyler.Öyleyse epistemolojik mesele böylece bilimin içinde bir mesele olur:Biz insanlar nasıl böylesine sınırlı bir malumattan bilime ulaşmayı başarabiliyoruz? Bizim bilimci epistemoloğumuz bu araştırmayı takip eder...
Sayfa 34Kitabı okudu
Quine’e göre,natüralist felsefeci miras aldığı dünya teorisine geçici olarak inanır,hatalı kısımları ayıklamaya hazır bir biçimde sistemi içeriden geliştirmeye,açık kılmaya,anlamaya çalışır,tıpkı Neurath’ın botunda akıntıya kapılmış bir denizci gibi.”Böylece naturalizmime uygun olarak,bütün bir bilimsel sistem içinde akıl yürütüyorum,bir şekilde onun üstünde ya da ötesinde değil.” diyen Quine,empirik bilimden önce gelen,İlk Felsefe gibi saf rasyonel ya da a priori bir faaliyet olmadan akıl yürüttüğünü düşünür.
Sayfa 30Kitabı okudu
Quine’e göre,Natüralizm, empirizmin son iki yüzyılda daha iyiye doğru gitmesine neden olan beş noktadan biri olarak,doğa bilimini önceleyen İlk Felsefenin amacının terkedilmesidir.Ona göre,doğal bilim,”yanılabilir,düzeltilebilir; ancak o, bilim mahkemesinin üstündeki herhangi bir şeye yanıt veremez ve onun gözlemin,hipotetik-dedüktif metodun ötesinde herhangi bir gerekçelendirmeye ihtiyacı yoktur.
Sayfa 30Kitabı okudu