Gösterge Ekonomi Politiği Hakkında Bir Eleştiri
Jean BaudrillardSözler ve Alıntılar
Can yakan bir soru
İnsan seçim yapmama gibi bir özgürlüğe sahip olabilir mi?
Sayfa 84 - Boğaziçi üniversitesiKitabı okudu
Veblen, egemenlik altına alınan sınıfların en önemli görevlerinin çalışmak ve üretmek olmakla birlikte aynı anda (aylaklık yapmalarına izin verildiği zamanlarda, yalnızca) herkese efendinin sahip olduğu yaşam standartlarını göstermek olduğunu söylemektedir. Kadınlar, "hizmetçiler", evdeki bütün hizmetliler sahip olunan statüyü sergilemeye yaramaktadır. Bu kategoriler de tüketim sürecine katılmakla birlikte bu işi evin efendisi adına yapmaktadırlar. Ortalıkta aylak aylak dolaşmaları ve hiçbir iş yapmamaları, efendilerinin zenginliği ve şaşaalı yaşantısının bir kanıtı olarak algılanmaktadır. Bunlar kula ya da potlaç'taki nesnelerin sahip olduklarından farklı bir ekonomik işleve sahip olmayıp, amaçları bir değerler hiyerarşisi oluşturmak ve sürdürmektir. Veblen, bu bakış açısı doğrultusunda kadının ataerkil toplumdaki konumunu çözümlemekte ve tıpkı köleyi besleme nedeninin onun karnını doyurmak değil çalıştırmak olması gibi; kadının gösterişli giysilere sahip olmasının nedeni onun güzel görünmesini sağlamak değil, bu ihtişamlı giysiler aracılığıyla ait olduğu efendinin/ erkeğin sahip olduğu toplumsal iktidar ve ayrıcalığı kanıtlayabilmektir. Bu "vekaleten tüketim" nosyonu hayati bir öneme sahip olup, bizi, şu tüketimin kişisel haz alma (her ne kadar kadın güzel olmaktan dolayı bir haz alıyorsa da) duygusuyla hiçbir ilişkisi olmadığını kanıtlayan, ancak toplumsal aktörlerin davranışlarını daha onların bilinç süzgecinden geçmeden önce belirleyen temel bir toplumsal dayatma biçimi olarak görüldüğü varsayımına göndermektedir.
Sayfa 3 - Boğaziçi üniversitesiKitabı okudu
zira kazanmak amacıyla koşan her atletin aslında rekabete dayalı değerler sistemini yeniden harekete geçirmekten, bireysel itibar sağlama "karşılığında" bu sistemi yeniden üretmekten başka bir sey yapmadığı söylenebilir. Bu anlamda normalliğin karşısında yer alan her türlü "psikolojik işlev bozukluğu" (kapitalist çevrenin dayattığı yasa) politik bir çözümlemeyle doğrulanabilir.
Sayfa 267 - Boğaziçi üniversitesiKitabı okudu
Özetlersek, insanın İnsan olmasını sağlayan şey öncelikle Doğanın kendisini karşılamaya mahkûm etmiş olduğu gereksinimler değildir. Beden ruh uyumunu amaçlayan bir düşüncenin ürünü olan bu önermenin aslında bizim toplumumuzdaki birey-işlev tanımına uygun düşen bir üretici toplum masalı olduğu söylenebilir. Bireysel değerler sistemiyle doğallık, özgürlük, yaratıcılık vs. adlı inanç sistemi büyük ölçüde üretim düzeni tarafından şekillendirilmişlerdir. Yaşamsal işlevler bile sistem tarafından "belirlenmektedir". Oysa yaşamın hiçbir alanında insan kendi gereksinimlerinin kölesi olamaz.
Sayfa 90 - Boğaziçi üniversitesiKitabı okudu
Bir giysi ya da bir otomobil satın almanın insanı besin maddesi satın almaktan daha özgür kılabilmesi mümkün müdür? İnsan seçim yapmama gibi bir özgürlüğe sahip olabilir mi? Örneğin, bir araba ya da bir giysi satın almak, bilinçaltında ev sahibi olamayacağını bilmenin yol açtığı "keyfi bir harcama" mıdır? Günümüzde asgari yaşam için gerekli gelirin adı standart package, yani asgari tüketim için gerekli olan para olmuştur. Bu sınırın altına düştüğünüzde asosyal bir insan oluyor ve toplumsal statünüzü yitiriyorsunuz. Öyleyse toplumsal bir statüden yoksun kalmak en az açlık kadar önemli bir konudur.
Sayfa 84 - Boğaziçi üniversitesiKitabı okudu
Sonuç olarak kendiliklerinden özgür bir kullanım değeri yaratamayan bu insanların kendi kendilerini baskı altına almak ve kapitalist alışkanlıklar edinmek üzere eğitilmiş oldukları söylenebilir. Zira bu insanlar değişim değeri yasasını öylesine içselleştirmiş bir durumdadırlar ki kendilerine bir şey sunulduğunda bunu almak isteyip istemediklerini bile bilememektedirler.
Sayfa 269 - Boğaziçi üniversitesiKitabı okudu
Kendini bir şeylerden yoksun bırakmak bir tür gösteriş biçimine dönüşmüş olup, tüketimle ilgili tüm açıklamalarda tüketime yalancıktan karşı çıkanların da aynı değerleri paylaşmalarına karşın hiyerarşik sıralamanın üst katmanlarında yer almak istedikleri söylenmektedir.
Sayfa 78 - Boğaziçi üniversitesiKitabı okudu