İhvan-ı Safa topluluğunun ortaya koyduğu külliyat ve yapıp-ettikleri göz önünde bulundurulduğunda, onların bilimi, felsefeyi ve dini ideolojik amaçlar için kullandıkları söylenebilir. Ancak bu alanlarla ideolojileri arasında büyük mesafeler bulunmaktadır. Çünkü bu disiplinler o kadar birbiri içine nüfuz etmiştir ki, bundan dolayı onların ideolojileri, din ve felsefe anlayışlarından kopuk ve ayrı değildir.
Yine, İhvan teorik alandan pratiğe aktardığı örgütlenme yapısıyla, kendisinden sonraki Müslüman devlet ve toplumlar için modeli de başarmıştır diyebiliriz. Ancak, ne yazık ki, İslam coğrafyası hala onuncu yüzyıldaki İhvan-ı Safa'nın başardığı özgürlükçü, liberal, hukuk ve adalet temelli ve bireyi / insanı ön plana çıkaran demokratik atılım ve teşebbüslerden oldukça uzak bir görüntü içerisindedir.
İhvan-ı Safa, din, felsefe ve kültür sahasında ortaya koyduğu dini-ideolojik projeyle, onuncu yüzyılın sınırlarını aşmış; din, etnik köken ve mezhep taassubuna dayalı ayrımcılığın dışına çıkarak İslam coğrafyasına yeni bin yılın reçetesini sunmuştur dersek her halde abartmış olmayız. Fakat onlar tarafından ortaya konulan bu öğreti İslam dünyasından karşılık bulmuş mudur? Bu sorunun cevabı, özgürlükçü filozoflarımızdan sonraki Müslüman toplumun içinde bulunduğu halin tasvirinde bulunabilir.
