II. Sultan Mahmud
Yılmaz ÖztunaII. Sultan Mahmud Gönderileri
II. Sultan Mahmud kitaplarını, II. Sultan Mahmud sözleri ve alıntılarını, II. Sultan Mahmud yazarlarını, II. Sultan Mahmud yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Vehhâbîler, Necd’den başka, Hicâz’ın da mühim bir kısmını ele geçirmişlerdi. Arabistan’ın başka ülkelerini de rahatsız ediyor, çapulculuk yapıyor, hac yollarını kesiyorlardı. Bâb-ı Âlî, Mısır valisi Vezir Mehmed Ali Paşa’ya, Vehhâbîler’i ortadan kaldırması emrini verdi. Mehmed Ali, 2. oğlu Mehmed Tosun Paşa’yı, Hicaz’a gönderdi. Bâb-ı Âlî, 1812’de, 19 yaşındaki Tosun Paşa’ya vezâret pâyesiyle Cidde ve Habeş (Hicaz ve Eritre) valiliklerini verdi. Bu zat, 1811’den 1816’ya kadar çetin seferlerle Vehhâbîler’i alt etti. 2 Aralık 1812’de Medîne’yi, 23 Ocak 1813’te Mekke’yi, 28 Ocakta Tâif’i alarak Vehhâbîler’i Hicaz’dan kovdu. Bu başarı üzerine II. Mahmud’a “Gazi” unvanı verildi.
Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Âsilerin bir kısmı, II. Mahmud’un 6 yaş büyük ablası Esmâ Sultan’ı tahta çıkarmak istiyordu. Esmâ Sultan, III. Selim’in Nizâm-ı Cedîd’ci Kapdân-ı Deryâsı Dâmâd Küçük Hüseyin Paşa’dan dul kalmış, 29 yaşında, gaayetle akıllı bir genç kadındı. Fakat bir kadının tahta geçmesi Osmanlı tarihinde görülmek değil, akıldan geçirilmemiş bir şeydi. Üstelik bir kadın belki padişah olabilir, fakat halîfe sıfatını taşıyamazdı.
Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
II. Mahmud, ağabeyini öldürtmekte tereddüd ediyordu. Ancak IV. Mustafa’nın âsilerle işbirliği ettiği kesin şekilde anlaşılmıştı. Zorbalar, daha şimdiden :
- Sultan Mustafa’yı isterük! diye bağırmaya başlamışlardı.
Bunun üzerine IV. Mustafa, aynı günün gecesi, Kadı Abdurrahman Paşa’nın öncülüğüyle, III. Selim’i şehîd ettirdiği Harem Dairesinde kuşakla boğuldu. Vücudu, devlete cidden zararlı hâle gelmişti.
İhtilâlcilerin gözü öylesine dönmüştü ki, Sultan Mustafa’nın öldüğünü bildikleri halde, sarayı basmak istediler. Sultan Mahmud’u öldürseler hânedan sönecekti. Başka bir şehzâde yoktu.
Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Kapıkulları, Alemdar’ı yok etmek ve genç hükümdarı sindirmek için fırsat kolluyorlardı. II. Mahmud, keyfî bir idareye dalan Alemdar’dan memnun değildi. Diğer taraftan IV. Mustafa’nın taraftarları, onu yeniden tahta geçirebilmek için alttan alta çalışıyorlardı. Bizzat Sultan Mustafa, bu hareketin içindeydi. Bütün bunlardan haberi olan Mahmud Han, hâdiselerin inkişafını bekliyor, yanlış bir adım atmamaya çok dikkat ediyordu. Devlet öyle nâzik günler yaşıyordu ki, hükümdarın tek yanlış davranışı, telâfisi kaabil olmıyacak zararlara zemin hazırlayabilirdi.
Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Sultan Mustafa, kardeşinin, kaatillerin elinden kurtulduğunu, Alemdar’la buluştuğunu öğrenmişti. Aklı başından gitmişti. Bağdad Köşkü sofasında geziniyor, yanında kalan bir kaç adamına:
- Ben tahttan inmedim, diyordu; Mahmud’u kim çıkardı?
Hırka-i Saâdet Dairesi’nden, Sultan Mahmud’dan ilk emirlerini aldığı halde çıkan Alemdar Mustafa Paşa, uzaktan IV. Mustafa’yı gördü:
- Bu da kimdir? diye sordu; Sultan Mustafa mıdır? Söyleyin ana, bucağına gitsin; yoksa elimden kıyamete kadar lânetime sebeb olacak bir kazâ çıkacak!
Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Hakikaten de Selim'in Mahmud üzerinde ciddi etkisi olduğu belli oluyor.
Kabakçı ihtilâli ile III. Selim tahttan indirilip haremin bir dairesine çekilince, büsbütün Sultan Mahmud’un üzerine düştü. Hemen her gün, musiki dersi vermek bahanesiyle 24 yaşındaki Velîahd-Şehzâdeyi dairesine çağırıyor, siyâset üzerinde konuşuyordu :
- Oğlum Sultan Mahmud, diyordu; bütün ümidim sendedir. Devletin istikbali de sendedir. Nizâm-ı Cedîd tatbik edilmezse, bu devlet için felâh bulmak ihtimali yoktur. İnşaallah tez zamanda saltanat sana nasîb olur. Benim hatâlarımdan da ders alarak Nizâm-ı Cedîd ile devlete taze bir ruh verirsin!
Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Gerçekten Sultan Selim’le Sultan Mahmud öldürüldüğü takdirde, hânedanın tek erkeği olarak ortada Sultan Mustafa kalıyordu. III. Selim’in çocuğu olmamıştı. Amcası Sultan Abdülhamîd’in çocukları olan Sultan Mustafa ile Sultan Mahmud’u, büyük bir şefkatle yetiştirmiş, hiç bir arzularını reddetmemişti. Tahta geçtiği zaman, amca oğlu Sultan Mustafa, 10 yaşında velîahdliğe yükselmişti. Sultan Mahmud ise henüz 4 yaşında idi. Sultan Selim’in 18 yıllık saltanatı boyunca Sultan Mustafa, kendisine ısınamamıştı. Aralarında bir hükümdar-velîahd geçimsizliği vardı. Sultan Selim, babası ve amcası gibi, hattâ onlardan çok daha köklü bir inkılâpçı olduğu için, Sultan Mustafa’ya da mürtecileri tutmak kaderi nasîb olmuştu.
Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
İstanbul’daki aydın ve bilgin devlet adamlarının çoğu III. Selim’in ıslahat hareketlerinin gerekliliğine inanmadıkları halde bu cahil vezir, şimdi tahttan indirilen padişaha candan inanmıştı. Devletin kurtuluşunun Nizâm-ı Cedîd’in başarısında olduğuna kesin olarak inanıyordu.
Alemdar Mustafa Paşa,Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
Osmanlı Devleti kan ağlıyordu. 25 Mayıs 1807’de İstanbul’da bir sokak ihtilâli olmuş, III. Selim tahttan indirilmişti. İnkılâpçı padişaha karşı yapılan ayaklanmayı “Kabakçı Mustafa” adında bir serseri idâre etmiş, IV. Mustafa tahta çıkarılmıştı.
Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu
20 Temuz 1785’te doğmuştur. 23 yaşını 9 gün geçiyordu. Padişahların 32.’sidir. Ondan sonra günümüze kadar gelen bütün Osmanoğulları, yalnız II. Mahmud’dan inmişlerdir. Genç hükümdar, III. Selim’in bütün fikirlerine vâris olduğu gibi, kendisinden 23 yıl, 7 ay, 27 gün yaşlı olan amca oğlunun bütün hatalarından da mükemmelen ders almıştı. Çocuğu olmıyan III. Selim tarafından, öz oğlu gibi büyütülmüştü. III. Selim, II. Mahmud’un 5 yıl, 10 ay, 12 gün büyük ağabeyi olan IV. Mustafa’nın saltanatı sırasında, Velîahd-Şehzâde ile sık sık temas ederek, musiki öğretmek bahanesiyle, tahta geçeceği zaman yapması icab eden şeyleri kendisine iyice telkin etmişti. Kaanûnî’den sonra (1566) gelen Osmanlı hükümdarlarının münakaşasız şekilde en büyüğü olan II. Mahmud, Türkiye tarihinde de modern devrin açıcısıdır.
Babıali Kültür YayıncılığıKitabı okudu