Sözler ve Alıntılar
19. yüzyıl standartlaştırılmış merasimler dönemiydi... İhtişam ve gösterişin devletler arasında bir rekabet biçimine dönüştüğü bir dünya bağlamında saltanat ve hilafetin simgesel dilinin yeniden canlandırılmasından başka bir şey değildi. Bu, Osmanlı ve Japonya gibi ön sırada yer alamayan devletler açısından özellikle önem taşıyordu.
Sayfa 29
II. Abdülhamid, II. Mahmud'dan önceki atalarının yönetimlerine dönmüşe benzer. II. Mahmud, Abdülmecid ve Abdülaziz gibi hükümdarlar, kendi halkının arasına karışan ve devletin meşruiyetinin kişisel bir tezahürünü sunan modern halk hükümdarı rolünü oynamışlardı. Abdülhamid'in amacı, kendisinden önce hükmeden seleflerinin tersine, ama bir ölçüde atalarına benzer bir şekilde, adeta görülmeksizin, "iktidarın titreşimlerini" yaymaktaydı.
Bu nedenle Abdülhamid'in halkıyla ve dış dünyayla olan iletişimi, bir simgeler dünyası aracılığıyla gercekleştirilmeliydi. Bu simgeler neredeyse tümüyle İslami motiflere dayanıyordu...
Osmanlı Devleti'nin gerçekleştirmeye çalıştığı, kendisini sürekli tarihin karanlıklarına itmeye çalışan bir dünyada varoluş hakkının simgesel bir ifadesinden başka bir şey değildi.
Sayfa 182Kitabı okudu
Osmanlı İmparatorluğu dahil, 19. yüzyılın monarşileri, giderek
artan bir şekilde, kendi varoluşlarını meşrulaştırmak konusunda
hem kendi uyruklarının hem de dış dünyanın baskısı altında
kaldıkça, "bu kurum için yeni, ya da hiç değilse ek denebilecek
'ulusal' bir temel yaratma ihtiyacı" duymaya başladılar. 4 Osmanlı
hükümdarları, yalnız Hıristiyan uyruklarından ve Balkanlar' da
eski uyruklarından değil, aynı zamanda Müslüman ahaliden gelen
milliyetçilik tehdidi ile karşı karşıya kaldılar. Osmanlı halkını,
bir "Osmanlı yurttaşlığı"na gittikçe daha çok benzemeye başlayan
yönde harekete geçirmek nesnel olarak zorunlu hale geldikçe,
oyunun kurallarının da bu doğrultuda değiştirilmesi gerekti.
Gellner'ın ifadesini kullanacak olursak, yöneten ve yönetilen
arasındaki "gerilim alanı" farklı bir boyuta aktarıldı.