İslam Kültüründe Felsefenin Krizi ve Aydınlanma Sorunu
Hasan AydınSözler ve Alıntılar
Yiğit düştüğü yerden kalkarmış !...
Kesilen hayvanın temiz olması için, bıçağı kimin bulduğunun önemi yoktur !...
'Muallim-i evvel (Aristoteles) her ne kadar büyük, derin ve keskin görüşlü bir filozof olsa da, üstadı Platon'u gölgede bırakacak kadar gözde büyültmemelidir' diyen Suhreverdi, uzun süredir uğraştığı bilgi sorununu ancak rüyasında Aristoteles'i görerek çözdüğünü aktarır. Aristoteles ona, 'çözümü nesneler dünyasında değil, öznel dünyasında araması ve içine dönmesi gerektiğini söyler.
Hümanizmanın özü insan odaklı bakmaktır; bunun almaşığı/karşıtı kanımca tanrı odaklı bakıştır.
Sayfa 384Kitabı okudu
Dinsizlikle suçlama (tekfır), ortaçağ İslam dünyasında, bir cedel yöntemidir ve hasmı yenmek ya da susturmak açısından önemli bir işieve sahiptir. Çünkü dinsizlikle suçlama halkı kışkırtmada, yöneticilerle onları koruyan filozofların aralarını açınada önemli bir araçtır. Öte yandan şer'i açıdan da önemli sonuçları vardır. Birisine ortaçağ İslam dünyasında dinsiz demenin hukuksal sonuçlarını görmek için Gazzali'yi dinlemekte yarar vardır. O şöyle demektedir:
Dinsizlikle (küfr) itham etme, dinsizlikle suçlananın malının alınması, kanının dökülmesi, cehennemde ebedi olarak kalmasına hükmedilmesi gibi önemli hukuksal sonuçlar doğuran şer'i bir hükümdür.
İslam dünyasında yetişmiş önemli filozofların hiçbirisi medresede yetişmemiştir. İslam kültüründe medrese geleneği önce Şiilerde görünmüş, sonra 10-11. yüzyıllarda Şiiliğin egemenliğini kırmak için Sünnilerde işlevsellik kazanmıştır.
Modern Müslümanların İbn Rüşd gibi filozoflarda tarihsel-psikolojik teselli aramaları aslında paradoksaldır; zira İslam dünyasında okunmamış, bununla kalmayıp dışlanmış, kafir sayılmış düşünürlerin, modern dönemde İslam'ın tarihsel yüz akları olarak sunulmaları, ancak geri kalmışlığı örtme çabasınının bir sonucu olarak yorumlanabilir.