İslam'da Bilim ve Teknik
Fuat Sezginİslam'da Bilim ve Teknik Sözleri ve Alıntıları
İslam'da Bilim ve Teknik sözleri ve alıntılarını, İslam'da Bilim ve Teknik kitap alıntılarını, İslam'da Bilim ve Teknik en etkileyici cümleleri ve paragragları 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Coğrafyayla ilgili Arap-İslam çalışmaları, tercümeleri ve metin edisyonlarının çoğunu Frankfurt Üniversitesi’nde bulunan Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü, Islamic Geography yayın serisinde bir araya getirmiş ve 278 cilt olarak yayınlamıştır.
Sayfa 14 - 3. Cilt
... Kindī rüzgâr oluşumunun açıklamasını bulmakta ve şöyle demekte: «Hava sıcaklık nedeniyle genişlediği bölgeden soğukluk nedeniyle küçüldüğü bölge yönüne doğru akar.» Güneş’in kuzey yarımküre üzerinde olduğu sırada, orada bulunan hava, sıcaklık nedeniyle genleşir ve güneye doğru akarak orada bulunan soğukluk nedeniyle küçülür. Bu yüzden, topografik nitelikler ve yan etkiler nedeniyle yön değişimi olmadıkça rüzgârlar genellikle yazın kuzeyden eser, kışın ise tam tersi olarak güneyden.
el-Kindī’nin rüzgarın oluşumu ve yönüne ilişkin açıklaması, bu açıklamanın öncüleri kabul edilen George Hadley (1685-1744) ve Immanuel Kant’ın (1724-1804) modern açıklamalarıyla tamamen örtüşmektedir.
Ebū Bekr er-Rāzī (doğumu yaklaşık 251/865 – ölümü 313/925) kendi döneminin en önemli tabibidir. Çok hacimli Kitāb el-Ḥāvī (Latincesi: Liber continens) isimli eseriyle ve diğer birçok eseriyle er-Rāzī tıp ve farmakoloji alanında sadece kendi kültür çevresinde etkilerde bulunmakla kalmayıp, birçok eserinin Latince ve İbranice çevirisiyle de Avrupa’da 17 yüzyıla kadar tartışmasız tıp otoritesi olarak kabul edilmiştir.
Sayfa 17 - Giriş
Aynı zamanda Fars dilinin büyük şairlerinden birisi olan ve astronomi, fizik gibi çok farklı bilimsel disiplinlerde, yüksek bir otorite olarak kabul edilen el-Ḫayyām paraleller öğretisi için kendine mahsus bir çözüm bulmuştur. O, İbn el-Heysem’in taraftarı olduğu “hareketin geometride ispatlama aracı olarak kullanılması"nı reddetmektedir. Onun bu çözümü, 18 yüzyılda İtalyan matematikçi Girolamo Saccheri ile yeniden ortaya çıkmıştır.
Sayfa 23 - Giriş
el-Ḫayyām’ın (11. yüzyıl) dikkat çektiği hususlardan birisi de, ikinci dereceden denklemlere indirgenemeyen kübik denklemlerin genel olarak dairenin özellikleri yardımıyla yani pergel ve cetvel yardımıyla çözülemeyeceğidir. Bu düşünce sonraları René Descartes (1637) tarafından dile getirilmiş fakat doğruluğu ilk olarak Pierre Laurent Wantzel (1837) tarafından ispat edilmiştir.
Sayfa 28 - Giriş
«Ay ile denizin ilişkisi mıknatıs ile demirin ilişkisi gibidir. Ay hareket ettikçe ve döndükçe suyu kendisine doğru çeker»
Bu tarihi süreci biraz daha somutlaştıracak önemli ve öğretici bir örneği kağıdın tarihinde görmekteyim: Müslümanlar, kağıdı diğer kültür çevrelerinden almışlar ve devamlı surette geliştirmişler, Avrupalılara aktarmışlar ve daha sonra onlardan İthal etmek durumuna düşmüşlerdir.
Sayfa 175
Ebū ʿAlī İbn Sīnā’nın (ö. 428/1037) iki baş yapıtı, «Tıp Kanonu» (el-Ḳānūn fī eṭ-Ṭıbb) ile, felsefe ve pozitif bilimler konusunda yazdığı «Şifā» başlıklı ansiklopedik eseri (Kitāb eş-Şifāʾ), Arap-İslam kültür çevresinin en önemli bilimsel başarıları arasında hiç şüphe yok ki yer almaktadır.
Sayfa 32 - Giriş
es-Siczī’nin çağdaşı olan Caʿfer b. Muḥammed b. Cerīr de dünyanın döndüğü görüşünü savunmuştur. Her iki bilgin de temsil ettikleri bu görüşü temel alan usturlaplar imal etmişlerdir. (10. Yüzyıl)
Sayfa 20 - Giriş
Kopernik (1473-1543) Arap astronomlara bağlılık gösteren bir gelenekte bulunmaktadır ve onların gezegen modellerini almıştır.
Sayfa 166
Ebū el Vefā (940-998), geometrik problem çalışmalarında sistematik olarak pergel kullanmayı prensip edinen ilk matematikçidir.
Sayfa 22 - Giriş
3./9. yüzyılın ikinci yarısında Sābit b. Ḳurra sadece astronomide değil aynı zamanda matematikte de mükemmel işler başardı. Pythagoras teoremini her tür üçgen için genelleştirdi. Ancak, Sābit b. Ḳurra’nın bu teoremi, Avrupa’da mucit olarak John Wallis (1616-1703)’in adını taşımaktadır.
Sayfa 16 - Giriş
Trigonometrinin müstakil bir bilim dalı olarak sözde Johannes Regiomantus (1436-1476) tarafından kurulması meselesine gelince: Johannes Regiomantus da Nasreddin et-Tûsi’yi öncü olarak almıştır.
Sayfa 165 - Nasreddin et-Tûsi (1201-1274)
Ebū Zeyd Aḥmed b. Sehl el-Belḫī’nin123 (ö.934) Meṣāliḥ el-Ebdān ve'l-Enfüs isimli eseri de bu yüzyılın en önemli çalışmalarından birisi olarak sayılabilir. Bu bilgin, psikosomatikin [hastalıklarda ruhsal durumun rolü konusunun] erken dönem temsilcisi olarak görünmektedir.
Sayfa 22 - Giriş
«Rastlantı, tekniklerin ve sanatların ilerlemesinde
çok büyük bir rol oynamaz. İnsanlık bütün keşiflerinde istikrarlı bir şekilde ileriye doğru, birdenbire bir sıçrayışla değil, adım adım hareket eder. Her zaman aynı hızla ilerlemez, fakat hareket süreğendir. İnsan icat etmez, sonuçlar çıkarır.