Kuantum Nietzsche
William PlankKuantum Nietzsche Gönderileri
Kuantum Nietzsche kitaplarını, Kuantum Nietzsche sözleri ve alıntılarını, Kuantum Nietzsche yazarlarını, Kuantum Nietzsche yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Kopenhag Okulu'nun "kuantum biçimciliğinin kuantum mekaniğini yarattığı" iddiası, gözlemci, gözlem aleti ve gözlenenin bölünmez bir bütünlük oluşturduğu düşüncesi, "bir şey olmayan" bir şeyin durdurulup izlenince "bir şey" olduğu; dalga işlevinin çöküşü, ölçülünce bir şey olan yokluk; bunların hepsi,
Sayfa 467 - PdfKitabı okudu
Üstinsan, aksiyosfer'in bir evrimsel gelişmesi, bir biyolojik geri-bildirim mekanizması ve doğrusal-olmayan bir kategoridir; bu kategori içinde kozmolojik bir kendini-bilme durumu yaşamını sürdürme yönündeki kaçınılmaz evrimsel açmazın farkına varıp, bizim üst beyinsellik dediğimiz özelliğin kendi soyumuzun tükenmesine yol açmasını istemiyorsak binlerce yıldır evrim geçirdiği kuralları değiştirmek zorunda kalır. Güç İstenci, kendinde değişiklik yapmak için Üstinsan'da somutlaşıp beden bulur. Bir kendini-bilme durumu olan Güç İstenci, değerlerimizin bizler için koruyucu olduğu kadar zarar verici de olduğunu, değerlerin sadece tepkici olduğunu, tepkici bir organizmanın ortaya çıkardığı toplumsal insan ilişkilerinin biyolojik ilkelerinin başarısız olduğunu ve bunların olgucu bir yaklaşım ve insanın geleceğinin nasıl olacağı yönünde verilecek bir karar ile değiştirilmesi gerektiğini görür. Evrimsel kendini-bilme hissi, Nietzche ve diğer insanlarda gördüğü tepkici değerler ve ahlak sisteminin bizleri yokoluşa mahkum ettiğini farkeder. Bu kendini-bilme hissi, bizzat kendini ortaya çıkaran kuralları değiştirmek için eyleme geçmek zorunda olduğunu farkeder. Bir biyolojik olgu olan bu değerler sistemi kendini değiştirmek zorunda olduğunu farkeder ve bu kendini ve kuralları değiştirme Üstinsan'ın en yüksek anlamlarından biridir ve bizzat Nietzche'nin olguculuğunun ve değerlerin yeniden değerlendirilmesi kavramının ne anlama geldiğini göstermektedir.
Sayfa 457 - PdfKitabı okudu
Benim Cyrano Dönüşümü adını verdiğim zehirli ve saptırıcı bir alçakgönüllülük, anlam sorunu, Tanrı'nın varlığı ve maddenin gerçekliği üzerinde bu türden bir işlem yapmıştır ve kendisine büyük ahlak-karşıtı adını veren Nietzche'nin de farkettiği gibi, ahlak konusunda da iyi çalışmış gözükmektedir; Nietzche'nin kendine verdiği bu
Sayfa 444 - 445 - PdfKitabı okudu
Nietzche'nin Güç İstenci kavramı, yersiz bir anlam kavramından ve bütün gizemleri anlam gizemine dönüşmüş ilkel bir Orfe dinini bati düşüncesine yutturarak Heraklitos'un özgün düşüncelerini çarpıtan idealizmin görüngüsel ontolojisinden kurtulmayı başaran bilimsel bir kavramdır. Böylece, makinesel bilinçdışı kavramında ve palimpsestlerin hassas tenlerinde kalan izlerde gördüğümüz gibi, beden ve maddenin gerçekliğini öne sürerek, gevşek bir bilim anlayışını antik doğulu bir Tanrı'ya bağlayan ipleri koparan ilk kişi Nietzche olmuştur. Serres'in Heraklitos'u takdir etmesi Nietzche'nin takdirine paraleldir [Okura, bu bağlamda Newton mekaniğinin teolojik çerçevesi üzerine Prigogyne'in yaptığı açıklamayı incelemesiniz öneririm].
Sayfa 444 - PdfKitabı okudu
Lévi-Strauss'un anlattığı gibi, bir şaman tarafından “ölü” ilan edilen bir adam nasıl kabilenin geri kalan üyeleri tarafından yok sayılıyor böylece fiziksel olarak var olması mümkün olamıyorsa, insan da kimliğinden mahrum bırakılırsa yaşayamaz. Platon şamanların en büyüğü idi.
Sayfa 441 - PdfKitabı okudu
Nietzsche’ye göre, bilinç insanın sürü doğasına ait psişizmin bir boyutudur ve gramer de "insanların metafiziğidir... Eşsiz eylemlerimiz bunları sürü-diline dönüştürülerek sıradan hale gelmektedir" (ŞB, 354). Bu nedenle dil üzerine bir sorunsal kurmak, sürü-insanı davranış biçimidir. Platon'un bizlerden koparıp aldığı şeylerden biri de budur: Dünya gerçektir, beden gerçektir, duyular gerçektir. Güç İstenci bağlamında, birer permütasyon olarak ahlak ve anlam, yan-olgu ya da gerçekliği daha önce gelen başka bir şeyi bütünleyici (supplement) olarak değil, derhal gerçek olurlar [Bir bütünleyici olarak kendi kendini tatmin eylemi, Rousseau'yu bir Platoncu'ya dönüştürmüştü: kendi kendini tatmin bir bütünleyici ya da "gerçek❞ cinselliğin ürettiği bir tür yan-olgu değil, kendi içinde bir zevktir]. Fakat, akış ve evrim olan Güç İstenci'nin birer parçası olarak bunların hepsinin değişeceği ve değişmek zorunda olduğu bir gerçektir. Değişmeyi bırakırlarsa, ısı ölümü gereği yok olacaklardır ve bu dağıtıcı bir sistem için "felaket" demektir. Bu artık sesmerkezcilik veya sözmerkezcilik veya écriture sorunu değildir; bu Güç İstenci sorunudur ve anlamın yaratılışı sorunu ahlakın yaratılışı sorunu ile aynıdır; ahlakın yaratılışını anlamak istiyorsak anlamın yaratılışını da anlamamız gerekmektedir. Böylece, büyük ahlaksız olan Üstinsan, aynı zamanda büyük ahlakçıdır ve Nietzche'nin humanizminin gerçek anlamı da budur ve Nietzche'nin bir nihilist olmamasının nedeni de budur.
Sayfa 435 - 436 - PdfKitabı okudu
Nietzche inanılmaz derecede geniş-görüşlü bir insandır. Bu yönteminin bir parçasıdır. Biyoloji eğitimi almadan biyolojik makromoleküler dönüşüm ilkesini öngörebilmiştir. Nietzche'nin hayaletiyle karşılaşsaydık, acaba şunlar hakkında ne derdi? Periyodik tablo, atom kuramı, olasılığın temel ilkeleri, atomaltı fiziği, süpernovalar, madde ve enerji arasındaki ilişki, kendisi yaşayan hemen her şeyle organik bir bütün olduğunu düşünen Lewis Thomas'ın Bir Hücrenin Yaşamları kitabına mistik bir hava vermesine neden olan rekombinant DNA, ki eğer böyle bir şey varsa bu tam olarak Nietzche'nin Bengi Dönüş üzerine olan derin düşünce sürecinin ta kendisi olmaktadır! Ne diyeceği belli; "Size söylemiştim. Hepsi kitaplarımda var.” Ölçülebilir güç, değerlik ve rekombinasyon yasaları tarafından yönetilen atom ve atomaltı parçacıkların gerçekliğine dikkat çeksek, bizlere atomaltı parçacıkların da açıkça başka parçacıklardan yapılmış olduğunu ve adına “tanrı-parçacığı” denen şeyin hâlâ bulunmadığını söyleyecektir. Hatta, David Bohm'u göklerdeki laboratuvarından indirip bize daha alt düzeyde bir açıklamanın mümkün olmadığını da söyletebilir. Olasılık yasalarına göre konfigürasyonlar Nietzche'nin tekrarlılık düşüncesine zarar vermedikleri gibi destekliyor da olabilirler.
Sayfa 412 - 413 - PdfKitabı okudu
Eğer Nietzche modern ampirik astrofizik kuramlarından haberdar olsaydı, bunları tamamen kabul edeceğinden eminim. Özellikle de bir süpernova evriminin ilgisini çekeceğini düşünüyorum. Astrofizikçilerin keyifle belirttikleri gibi, bedenlerimiz bir tarihte bir süpernovanın parçası idi. İnsan, yıldız tozundan yapılmıştır, yani yaşam Güç İstenci, dönüşüm itkisi, kozmik döngüsel oluşum ve yeniden oluşum sürecinin bir parçasıdır.
Sayfa 411 - PdfKitabı okudu
Neden Güç İstenci yeterli gelmemiş ve işleri Üstinsan ve Bengi Dönüş ile daha karmaşık hale getirmiştir?
Nietzche'nin ailesinin geçmişi ve kendi psikolojisi burada işin içine hiç karıştırılmasa daha yerinde olur, fakat Nietzche, İsa ve Platon'u reddedince kaybettiklerinin yerine çok daha fazlasını koymuştur. Yine de, eserlerinden çıkarılabilecek bir içsel dinamizm vardır, ki buna Nietzche dörtlüsünün dinamizmi diyorum. Nietzche, Güç İstenci kavramını Bengi Dönüş kavramı ile ebedi bir kozmoloji haline dönüştürmüş ve Cennet'i devamlı tekrarladığımız “dönüşüm itkisi” haline getirmiştir. Üstinsan kavramıyla da bu ebedi kozmolojik gücü, geçici de olsa ahlaki bir yaratıcılık ve kusursuzlaştırılabilme yatkınlığıyla ile insan ile ilişkilendirmiştir. Ahlaki yaratıcılık, Nietzche'ye özgü ve oldukça çarpıcı bir kavramdır ve modern dinci sağcılar bu kavram karşısında otomatik silahlar kuşanıp kapılarını kilitlemek durumunda kalırlardı. Güç İstenci bir yanda kozmosu, diğer yandan insanı, bir yandan teleolojik-olmayan maddenin mekanizması ya da ergodik kozmik evrim, diğer yandan ahlaki yaratıcılık ve kusursuzlaştırılabilme becerisini biraraya getirmektedir. Böylece, Nietzche ahlak ile bilim arasında bilimsel bir ilişki kuran ve bunu sihir ya da dinsel fanatikliğe başvurmadan yapabilen ilk kişi olmaktadır. Bengi Dönüş bu açıdan son derece bilimsel bir kavramdır. Değerlerin yeniden değerlendirilmesinin anlamına yeni bir bakış kazandırmakta ve arada bir diğer bir insana iyilik yapma yönünde duyduğumuz arzunun kökeninin evrenin evrimi ve parçacıkların rekombinasyonunda yatıp yatmadığı sorusunu önümüze getirmektedir.
Sayfa 409 - 410 - PdfKitabı okudu
Nietzche, Darwin ve Lamarck
Güç İstenci, Nietzche'nin Darwin'e saldırmasına karşın açıkça kabul ettiği gibi, modern evrim kuramları ile son derece uyum içinde bir modern evren görüşüdür (Gİ, 647). Nietzche'nin Darwin'i anlamadığı kesindir ama o zamanlar kimse ve hatta Darwin'in kendisi bile tam anlamamıştı. 1859'da Türlerin Kökeni'ni yayınladığında, nasıl çalıştığını hiç anlayamadığı ama yaptığı kapsamlı gözlemlerden çıkardığı sonucu anlatmak için "doğal seçilim" terimini kullanmıştı (bkz. Ruse, 1979, 160). “Bu malzemelerden çıkardığı ilke bir soyutlamadan ibaretti ve ancak çok sonra, özellikle de nüfus genetiği üzerinde çalışan John B. S. Haldane, Ronald A. Fisher ve Sewell Wright tarafından daha somut biçimde açıklanabildi" (Eigen, 54). Nietzche'nin biyolojik evrime temel itirazı, bunun arkasında bir telos varmış gibi, yani organizmanın Güç İstenci'nin yapısı gereği içsel bir doğal güç tarafından değil de, uyum sağlamaya çalıştığı bir dışsal bir güç tarafından yönetiliyormuş gibi gözükmesiydi.
Sayfa 404 - PdfKitabı okudu