Kürt Dili ve Edebiyatı Sözleri ve Alıntıları
Kürt Dili ve Edebiyatı sözleri ve alıntılarını, Kürt Dili ve Edebiyatı kitap alıntılarını, Kürt Dili ve Edebiyatı en etkileyici cümleleri ve paragragları 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.SIYABEND Û XECÊ DESTANI
1991 yılında sinemaya da çekilmiş olan Siyabend û Xecê, Süphan Dağı ile özdeşleşmiş bir destandır. Kimi yörelerde Siyabend için Sîh Ehmedê Silivî ismi kullanılır. Xecê isminin ise Hatice isminin Kürtçede kısaltılmış biçimi olduğu ileri sürülmüştür. Destanın başkahramanı Siyabend, Silîva köyünün muhtarının yeğenidir. Babası ve annesi kendisi henüz
MEDRESELER
Eğitim derecesi ne olursa olsun, istisnalar dışında her medresenin genellikle bir melesi vardır. Medreseyi kuran mir tarafından görevlendirilen mele, tüm feqîlerin eğitiminden sorumlu olmakla
birlikte, her feqîyi teker teker eğitmez. Medresenin kıdemli feqîleri, sonradan gelenleri eğitmekle de sorumludurlar
KÜRT MEDRESELERİ
Medrese öğrencileri, eğitim dallarının tümü ile ilgili sınavları, başarıyla tamamlamadan, medreseden mezun olamazdı. Bunları tamamladıktan sonra “müntehi” olarak bir başka yerde cemaate namaz kıldırmaya başlayabilirlerdi. Bilinmesi gereken önemli bir şey vardır ki her medrese bitiren alim olamaz, medrese açamazdı
SAYIN HETAWİ KÜRD GAZETESİ KURUCULARINA
“Bütün kavimleri görüyoruz. Hepsi bir ulusal daire çizmişler. İlerlemeye ve yükselmeye koyulmuşlar. Ulusunu bilmeyen, ulusal ideal arkasında koşmayan uluslar, insan kitlesi içinde pek geride kalarak ruhsuzlaşmışlar. Bir kavmin ruhsuz kalmasını tasavvur ediniz, ne kadar acı vericidir. Uygar toplum içinde, ölmeye ve yutulmaya mahkum olmak ne büyük
KÜRT MEDRESELERİ
Medrese mezunu olunduktan sonra da alim olmak, medresede müderris olmak için gidilecek epeyce uzun bir yol vardı. Kürtler arasında alim insanlar için “12 ilimden müntehi” denirdi. Bu ilim dalları medreselerin eğitim müfredatından kaynaklanırdı. Kürt medreselerinde okutulan 12 bilim dalının esasları şunlara dayanırdı: xet (imla), qîraet û tecwîh (Kuran’ı güzel ve doğru okuma), serf û nehw (kelime ve cümle yapısı), fiqih (fıkıh), hedîs (hadis), tefsîr (tefsir-Kuran yorumu), eqaîd û kelam (iman ve inanç), mentiq û felsefe (felsefe ve mantık), fesahet û belaxet (edebi cümle kurma), siyer û tarîx (Hz. Muhammed’in yaşamı ve tarih bilimi), riyaziyat (matematik), usulê fiqih (fıkıh usulleri) ve usulê hedîs (hadis usulleri).
EL DÎNEWERÎ
Abbasiler döneminde öne çıkan ve Kürt olduğu konusunda hiçbir şüphe olmayan alim, El Dineweri adı ile bilinen Ebu Hanife Dineweri’dir. El Dineweri’nin günümüze ulaşmış çok sayıda eseri vardır. El Dineweri 820-895 yılları arasında yaşamış, birçok esere imza atmış bir bilim insanıdır. En önemli eserlerinden biri “İslam Tarihi”dir. El Dîneweri’nin diğer eserleri ise şunlardır: “Kitêb elCebr we’l-Muqabele”, cebir kitabıdır; “Kitêb el-Nebat”, bölgedeki bitki örtüsü üzerine kaleme alınmıştır; “Kitêb el-Qıble we’l-Zeval”, daha çok yıldızların konumunu açıklayan bir kitaptır;“Exbar el-Tîwal”, genel tarih üzerine yazılmış bir eserdir. Dineweri’nin “Ensab el-Eqrad” adıyla bilinen bir kitabı daha vardır ki Dineweri bu kitabında Kürtlerin kökenini araştırmıştır. Dineweri’nin eserleri arasında bildiğimiz kadarıyla Kürtçe yazılmış bir kitap yoktur. Eserleri daha çok Arapçadır.
BERAN BERDAN
Göçer Kürtlerin koyun sahibi olmaları sebepsiz değildi. Baharda kar, vadilerde erken, dağlarda ise geç erirdi. Eteklerden başlayan erime yavaş yavaş doruklara çekilirdi. Böylelikle karın eridiği yer, güneş ışığıyla yemyeşil bir alana dönüşürdü. Karın doruklara doğru erimesiyle göçer Kürtler, karı takip ederek sürüleriyle doruklara doğru çıkmaya başlarlardı. Sonbaharın ilk yarısından sonra da doruklardan aşağılara doğru hareket başlardı. Vadilerde yağmur, doruklarda kar yağmaya başlayınca, yaylacılar da kardan uzaklaşıp eski mekanlarına geri dönerlerdi. Yazın sıcağında vadilerde kuruyan otlar, yağmurun yağmasıyla yeniden filizlenirdi. Doruklara kar yağdıkça sürüler de vadilere doğru yol alırdı, vadilere kar yağsa bile çabucak erirdi
RONAHİ DERGİSİ (AYDINLIK DERGİSİ
Aylık olarak yayımlanan Ronahi dergisinin ilk sayısı, Nisan 1942 yılında, Hawar dergisinin resimli eki olarak çıktı. Toplam 28 sayı çıkan derginin yayın hayatına, 1945 yılının Mart ayında son verildi. Kültür ve sanattan, savaş haberlerine, magazinden, öykü ve masallara kadar birçok dalda yazıların yayımlandığı derginin genel yayın yönetmeni Celadet Ali Bedirhan’dı. Osman Sebri, Hesen Hişyar, Qedrican ve Cigerxwin derginin belli başlı yazarları arasında yer alıyordu.
KÜRT TALEBE HÊVİ (UMUT) CEMİYETİ
İlk legal Kürt öğrenci derneği, 1912’de çok sayıda Kürt öğrencinin okuduğu Halkalı Ziraat Mekteb-i Âlisi’nde kuruldu. Savaş dolayısıyla 1914’te ara verdiği faaliyetlerine 1919’da tekrar başlayan ve hükümetçe kapatıldığı 1922’ye kadar devam eden cemiyetin amacı, İstanbul’da okuyan Kürt öğrenciler arasındaki dayanışmayı sağlamaktı. Hevi’nin yayın organı Kürtçe ve Kürt Edebiyatı ile ilgili yazıların yayımlandığı Rojî Kurd, Osmanlıca ve Kurmanci dilinde yayınlanıyordu. Hevi’nin amacı, Kürtlerin eğitimsizliğine ve yoksulluğuna çare bulmaktı. Roja Kurd hükümetçe kapatıldıktan sonra yerine, Yekbûn Dergisi, onun yerine de Hetawe Kurd yayınlanmaya başladı
EHMEDÊ XANÎ (1651–1706)
Xanî’nin Mem û Zîn dışında iki önemli eseri daha günümüze ulaşabilmiştir. Xanî, günümüze ulaşan Nûbara Biçûkan (Çocukların Baharı) ile Eqîda Îmanê (İnanç Yolu) eserlerinin ilkinde çocuklara dil öğretmeyi amaçlar. Bunun içindir ki Nûbara Biçûkan birbiriyle uyumlu dizeler halinde olan bir Arapça ve Kürtçe sözlük biçiminde kaleme alınmıştır. Bu kitabın yazımı, Xanî’nin Kürt çocuklarının eğitimine verdiği önemi göstermesi bakımından da önemlidir. Xanî, Eqîda Îmanê adlı kitapçığında ise İslam dininin koşullarını, kurallarını şiirsel bir dille kaleme alır