Makine, İş, Kapitalizm ve İnsan
Ahmet Alpay DikmenSözler ve Alıntılar
...Demokrasi insanla başlamakta ve devleti, nesneleştirmiş insan durumuna geçirmektedir.
Sayfa 78 - karl marxKitabı okudu
Yeni uluslararası sömürü böylesi bir bağımlılık ilişkisi üzerinden ve malların eşitsiz mübadelesi sayesinde kurumsallaşınca, kalkınma yolundaki azgelişmiş ülkelere (ya da 'çevre ülkelerine') çok fazla seçenek kalmamaktadır.
Gerçeklikleri tek tek kendi öznelliklerinde görmek, sınıflandırmamak, bu gerçekliğin başkalarıyla benzerliğinden çok farklılığını anlamaya çalışmak postmodem bakış açısının belki de en önemli özelliğidir.
Zaten azgelişmiş ülkelerde yaşanan enflasyon oranı da çok yüksek düzeylerde seyretmektedir. Ücret artışları yıllık bazda yüksek enflasyon oranından daha düşük
tutulursa ücretlerde çok kısa bir süre içerisinde reel bir düşüş sağlanacaktır; buna bağlı olarak yurtiçi talep düşecek ve sonuçta da ihraç edilebilir bir üretim artığı ortaya çıkabilecektir. Üstelik bu yolla zaman içerisinde işgücü ücretlerinin uluslararası piyasada diğer ülkelere kıyasla ucuzlamasının olanağı da sağlanacaktır ki herhangi bir ülkenin küresel üretim sürecinde göreli üstünlüğünden de ancak bu şekilde bahsedilebilir. Ucuz işgücü daha fazla yurtdışı talep ve daha fazla ihracat olanağı demektir. Ülkenin mevcut ihracat kalemindeki büyüme de kalkınma ve gelişme için gerekli kaynağın elde edilmesinin olanaklarını yaratacaktır. Bu mantık sayesinde ÇÜŞ'ler azgelişmiş ülkeler için birer 'beyaz atlı prens'e dönüşmekte, yabancı yatırımlar kutsanmaktadır. Yabancı yatırım ülkeye teknoloji, know-how ve üretim imkanı getiren en önemli kaynak haline gelmektedir. Yabancı yatırım çekmek için yatırım ortamları yabancı sermayeyi çekecek şekilde yeniden düzenlenmiş, yabancı yatırımcılara vergi muafiyetleri, yatırım öncesi bürokratik süreçlerde kolaylıklar sağlanmıştır.
Bireyin görevi, işi anlamsızlaştıracak oranda küçük parçalara bölünmüştür ve bu işten bir 'başarı' tatmini elde etmeye olanak yoktur. İşbölümünün organizasyonunda doğal iş parçalarından ziyade en düşük vasıf düzeyi esastır: bu sayede işçinin işi öğrenmek için harcayacağı süre minimuma indirilmiş olur. İşler o kadar küçük parçalara bölünmüştür ki vasıfsız işçiler çok kısa bir eğitimin ardından bu işleri çok hızlı bir biçimde yapabilirler. Dolayısıyla üretkenlik artışının kaynağı da zanaatkar tipi bir beceri geliştirme sürecinin sonucu olarak ortaya çıkmaz; çalışan açısından üretkenlik artışının sebebi aşın işbölümü, uzmanlaşma ve vasıfsızlaşmaya dayanan süreç yönetimidir.
Paranın ortaya çıkması insanlık tarihinde önemli bir aşamadır. Mallar kullanım değerlerinden soyutlanmış ve pazar ekonomisinin rutini içerisinde değişim değerine endekslenmiştir.
Örneğin, ihracat ve milli gelir değişkenleri üzerinden düşünecek olursak, ihracat bir birim artırıldığında diyelim ki milli gelir 3 birim artıyor olsun. İhracat 10 birim arttığında da milli gelir 30 birim artsın. Bu böyle düzenli olarak bir yere kadar gitmekte, ancak örneğin bir noktada, mesela ihracat 1000 birim arttığında, birden bire milli gelirin inanılmaz bir hızla, diyelim ki 100 000 000 birim arttığı gözlenmektedir. İşte burada ihracat ve milli gelir ilişkisini bir noktada sıçratan açıklayamadığımız, hesaba katmadığımız, denklemde hiç yer almayan bir değişken söz konusu olmakta; açıklanması imkan dahilinde olmayan değişik sonuçlar üreten bir boyuta ulaşılmaktadır. Bu bir tür kaos durumudur. Yani bizim milli gelir denklemimizi bir sistem olarak düşünecek olursak, milli gelir denklemimiz, ihracatın milli gelir üzerindeki etkisini belli bir noktaya kadar açıklamakta ancak belli bir noktadan sonra bu ilişkiyi açıklayamamaktadır. Böylesi bir durumun ortaya çıkması da bizim denkleme katamadığımız, göremediğimiz yada göz ardı ettiğimiz birtakım ' gürültü değişkenlerinden' kaynaklanmaktadır. Açıkladığımızı sandığımız ilişkilere bizim görmediğimiz birçok başka değişken etki etmektedir. Kaos fiziğinde buna 'kelebek etkisi' denilmektedir. Kaos fiziği ile içerisinde bulunduğumuz dünyanın lineer algısı tümüyle değişmiştir. Sistem kuramlarına da en güçlü eleştiri buradan kaynaklanmaktadır. Yani istediğimiz kadar en güçlü ve açıklayıcı sistemi kurduğumuzu iddia edelim; hesaba katmadığımız ve bir noktada her şeyi değiştirme gücüne sahip bir değişken, bizim bilgimiz hilafına incelediğimiz sistemde etkili oluyor olabilir.