Mimarlıkta Eleştiri
Cengiz BektaşSözler ve Alıntılar
Kolay mı yetişiyor bir mimar?
Başkaları için ölümün kapıyı yokladığı yıllarda Sinan, çıraklığına yakıştırılan Sehzadebaşı'nı yapıyordu. Çok küçükten başlamıştı bu işin öğrenimine oysaki.
Kaya
Koskoca kent burada bomboş duruyor, kimseler hiçbir şey yapmıyor, yapmayı düşünmüyorlar bile... Ey gidi okumuşlar, ey gidi aydınlar... Köylünün elindeki yerleri zorla kapatıp, tatil köyü diye kendinize dinlenme yeri yapacağınıza, gelip canlandırsanıza örneğin Kaya'yı... Daha bir insanca daha bir akıllıca iş olmaz mı bu? Haydi orayı burayı parsellemeyi bırakın da var olanı şenlendirin, onarın. Egeli, Akdenizli mimarlar; yazarlar, çizerler haydi, örnek bir barış kenti birliği kuruverin.
Canlansın sokaklar, yaşamaklar bassın ortalığı. Var mısınız?
Eğitim yollarından en etkilisi, iyi örnekleri göstermektir. Toplum, iyi örneklerle görüş, tanış, biliş oldukça, onlara erişmeyi dileyecektir.
"Toplum bunu anlamaz."
"Toplum bizi anlamıyor." diyenleri duydukça, R. Neutra'nın sözlerini anımsıyorum. Birisi ona bu yolda yakınmıştı. O da ona yanıt olarak, kısaca "Anlamıyorsa, demek ki anlatamıyorsun" anlamına birkaç söz etmişti. Gerçekte, mimarın ödevlerinin başlıcalarından biridir anlatmak.
Nasıl yetişiyor bir mimar?
Öğrenimler, "Akademik" yollar yeter mi mimar olmaya? Düşünün ki size evinizi yapacak bu kişi, onun yaratacağı oylumlar içinde çalışacaksınız. Uygarlığınız, çağınızın uygarlığı ışıldayacak onun duvarlarında.
Bu işi becerebilecek kişi, çağını iyi algılamış olacak. Çevresini -bugün yeryüzünü- kişileri -güçlü güçsüz yönleriyle- onların yeteneklerini -kol bacak uzunluklarından, omuz genişliğinden, gözünün özelliklerine dek- çok, pek çok iyi tanıyacak. Olgun olacak, yaşantılarla yüklü olacak. Yapı araçlarını eli gibi bilecek; bunları ozancasına, sözcükleri kullandığı kolaylık içinde kullanacak. Yeni sözcükler bulur gibi, bilinen sözcüklere bilinmeyen yeni anlamlar kazandırır gibi olacak davranışı yapı araçlarıyla.
Taşta, çelikte, yapı aracında düşünecek,
onlarla konuşur gibi,
onları dile getirir gibi olacak.
Ozan olacak OZAN.
Kaç yıl sürer böylesine yetişme?
" Bu ülkenin ödemeleri, yanlışlıkla, yeteneksizliklerle sokağa atılmamalıdır. Öğretim kurumlarımız eksikliklerini tümlemek yolunda gecikmemelidirler. Yalnızca bir dizi "ad" yetiştirmek değil, okur yazar mimar yetiştirmek olmalıdır ödevleri bu okulların.
Ancak okur yazar mimarlar kendilerinin, başkalarının deneylerini değerlendirerek daha çabuk ilerleyebileceklerdir. "
Hiç öğretmeni olmamış bir köyde, okuma-yazma bilen aramak boşuna olmaz mı? Güzellik duyusu da eğitim, kültür işidir. Üstelik bu toplumun eski bir yapı kültürü vardır. Ancak yetkisiz kişiler, kendi küçük çıkarları uğruna bunu unutturma yolundadırlar.
" Bir konutun düşünülüp çizilmesi, mimarlık işinin en zorlu ödevlerinden biridir. İşini bilen, seven mimar için -başkalarınca kendi dalıyla ilgili görünmeyen yönlere dek uzanan- uzun inceleme, çalışma süresi gerektiren konudur bu. "