"Neden?" – Bir şeyleri anlama, bir şeyleri birbirine bağlama ihtiyacıyla adeta istemsizce sorduğumuz, sormaktan kendimizi alamadığımız bu soruyu insan deneyiminin en temel sorusu addediyor Stephen Kern. O kadar temel bir soru ki, "neden?" ile "çünkü" arasında kurulan bağ bir bireyin, bir toplumun, bir çağın yapısını ve zihniyetini neredeyse birebir yansıtıyor.
Bu gözlemden yola çıkan Kern, Nedenselliğin Kültürel Tarihi'nde, başta cinayet romanları olmak üzere pek çok klasik ve modern edebiyat eseri aracılığıyla Viktorya dönemindeki ve modern dönemdeki nedensellik anlayışının izini sürüyor. Bunu yaparken, bir yandan söz konusu dönemlerde bilim, teknoloji, sanat, psikoloji, tıp, sosyal bilimler, felsefe gibi çeşitli alanlarda yaşanan değişimi ele alıyor, bir yandan da bu değişimin edebiyattaki yansımalarına işaret ediyor.
Kitap boyunca tekrar tekrar karşımıza çıkan temel tema, özgüllük-belirsizlik ilkesi. Kern'e göre, olguların nedenlerine ilişkin bilgimiz ne kadar artar ve özgülleşirse, karşı karşıya kaldığımız belirsizlik de o denli artıyor. Bildiklerimiz arttıkça bilmediklerimizin ne çok olduğunu fark ediyoruz, ki bu da nedensellik konusunu çok daha çetrefilli ve çekici kılıyor.
Nedenselliğin Kültürel Tarihi titiz bir araştırmanın ürünü olan bilgi içeriği, akıcı anlatımı ve geniş edebiyat yelpazesiyle, cinayet romanlarının sürükleyiciliğine sahip doyurucu bir çalışma.
Neden? Çünkü "neden?" sorusundan kaçmak mümkün değil...
