Sözler ve Alıntılar
...ilk kez 18. yüzyılda mezar ve vakıf kitabelerinin Türkçe yazılması yaygınlaştı; oysa daha önceleri bu tür yazıtlarda Arapça ve Farsçanın kullanılması adetti. 19. yüzyılın sonlarında İslam hukuku(Mecelle) Türkçe olarak yazıya
geçirildi ve böylece Arapçanın İslam hukuku alanındaki tek dil olması son
buldu.Bu çerçeveden bakıldığında, Cumhuriyet döneminde siyaset
adamlarının ve edebiyatçıların, yaşamın akla gelebilen her alanında Türkçe kullanılması ve ayrıca, gerektikçe uygun uzmanlık dilleri oluşturulması
girişimlerinin eski bir gelenek içinde yer aldığı görülür.
Sayfa 43 - Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Sultan Il. Mahmud tarafından hızlandırılan laikleşme eğilimi, aslında önemli nedenlere dayanmaktaydı. Asıl amaç, orduyu finanse edecek parayı bulmaktı; bu nedenle, 18. yüzyılda başlayan vakıfları devlet denetimi altına alma denemeleri artık yoğunlaştırılmıştı,24 Nitekim 1826'dan sonra vakıflar özel bir nezarete bağlanarak kamulaştırılmıştı. Bu durum, o güne dek vakıf idaresinden önemli gelirleri olan ulema ve özellikle ileri gelenlerin siyasi nüfuzunun iyice azalmasma sebep oldu. Bir yandan medreseler devletin denetimine sokulurken, diğer yandan yeni kurulan teknik okulların yararına bu dini okullar bilinçli bir tavırla ihmal edildi. Bu nedenle entclektüel iddiası olan ulema başka eğitim alanları seçmek zorunda kaldı...
İlk bakışta II. Abdülhamid döneminde bu gelişmenin durdurulduğunu düşünmek mümkün, çünkü bu dönemde hükümdarın dini meşruiyeti ön plandaydı. Osmanlı padişahının tüm Müslümanların halifesi olması, özellikle imparatorluk dışındaki, Avrupa'nın sömürgeterindeki Müslümanların gözünde vurgulanıyordu...
Öte yandan devlet kadrolarına teknik ve idari uzman hazırlayan din dışı okulların kurulması, Abdülhamid döneminde de devam etti. Özellikle askeri okullar, laikleşme sürecinde önemli bir işlev üstlendiler.
Sayfa 282 - Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Çay... ancak 1930'lardan sonra, Türkiye'de de üretilmeye başlayarak Türklerin ulusal içeceği oldu; Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında çay sadece egzotik bir bitki olarak kabul ediliyordu.
Sayfa 299 - Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Göçebelerin İslami inançlarına yön verenler abdal denen dervişlerle baba
adı verilen bazı tarikat şeyhleriydi. Bunlar doğa kültünün, bazen de bazı
Şamanizm öğelerinin günlük ibadete girmesinde etkili oluyorlardı . Bu
çerçevede kendi dinamiğine sahip yeni bir dini sentez yaratmışlardı. Sünni İslamın sapkınlık saydığı bu din anlayışı, daha sonraki yüzyıllar boyunca Osmanlı, özellikle de Anadolu kültür tarihinde önemli bir rol oynayacaktı.
Sayfa 36 - Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Ankara'da 16. yüzyılda ortaya çıkıp 20. yüzyılın başlarına kadar yaygınlığını sürdüren bir adet vardı; yoksul bir aile küçük yaştaki kız çocuğunu zengin bir eve hizmetçi olarak veriyordu. Kız orada yetişiyor, bakılıyor ve yaşına uygun hizmetlerde bulunuyordu. Evlenme yaşına geldiğinde ise yanında kaldığı aile
onun çeyizini hazırlıyordu. Damadı bu ailenin mi yoksa kızın kendi ailesinin mi seçeceği, başlangıçta yapılan anlaşmaya bağlıydı. Bu anlaşmalar çoğu zaman sözlü yapılmış olmalıdır; ama bazen kadı sicillerine geçirilmiş
olanları da vardır.
Sayfa 138 - Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Osmanlı üst tabakası Avrupa'dan gelen yenilikleri ancak sürekli askeri yenilgilerin baskısıyla kabullenmiştir. Yine bu görüşe göre bütün bunlara, sadece zorunlu teknik yeniliklerle sınırlı kalması ve Osmanlı kültürünün özüne dokunulmaması koşuluyla olumlu bakılmıştır. Bu modelde gerçek payının bulunduğu kesindir, çünkü bu davranış biçimiyle bugün bile tutucu çevrelerde
karşılaşılmaktadır.
Sayfa 27 - Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Bizans devlet kilisesinin ve Balkanlar'ın kuzeyindeki Katolik hiyerarşinin
takibatına uğrayan cemaatler çoğu kez özellikle İslamiyete yönelmişlerdir.
Örneğin Orta çağda Bosna'da, kötülük ilkesine de [şeytana] en az Tanrı'ya
verdikleri kadar önem vererek düalist bir öğretiye yönelen Bogomiller sayısız baskıya uğradıklarında böyle olmuştur. Ama İslamiyeti seçen Bosnalıların hepsinin Bogomil çevresinden olduğuna inanmak da tümüyle yanlış olur.
Sayfa 40 - Tarih Vakfı Yurt Yayınları.