Şahitlikler, tarihin mimarlarının bizlere bıraktıkları önemli kaynaklardır. Şüphesiz tarihin tek kaynağı şahitlikler değildir. Ancak, araştırmacıların en çok değer verdiği arşiv belgeleri yakın tarih konularında o kadar fazladır ki, araştırmacıların bir konuyla İlgili bütün belgeleri görmesi artık günümüzde neredeyse imkansız hale gelmiştir. Neden hatıra? Çünkü en basit bir konu dahî, bütün belgelere ulaşılarak çok yönlü ve araştırma tekniklerine uygun şekilde ortaya konmaya çalışılırsa kapsamlı bir çalışma haline gelivermektedir. Halbuki, tarihin şahitlerinin bıraktığı hatıralar, olayın kahramanının bakış açısını neyi, ne için, nasıl gerçekleştirdiğini veya gerçekleştiremediğini, binlerce belgeyi uzun bir zaman sürecinde inceleyerek ulaşabileceğimiz sonucu kısa bir zaman Paşaların Gözüyle Milli Mücadele Vadi/Tarih içerisinde elde etme imkanı vermektedir. Bu çalışmamızda, hatıralara dayalı olarak, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluş aşaması yani Millî Mücadele Dönemi ile ilgili temel bazı sorunlar ortaya konmaya çalışılmıştır. Yani, Millî Mücadele Dönemi ile ilgili, hatta bazı konularda Millî Mücadele sonrasına da ışık tutacak olan temel sorunlar, Millî Mücadelenin lider kadrosunu oluşturan komutanların gözüyle ele alınmış ve aynı zamanda bu konularda yapılmış olan akademik çalışmalarda ulaşılan sonuçlarla da mukayese edilmiştir.
