Sözler ve Alıntılar
"İçine gömdüğümüz simsiyah, soğuk ve bilinmeyen evrendeki ıssız noktamızdan bakarak edindiğimiz anlayışın derinliğidir gerçekliğin enginliğinde yankılanıp bizi önemli kılan."
Sonlu Olasılıklar – 1
Sıcak bir yaz gecesinde sinir bozucu bir sineğin yatak odanızda vızıldayarak uçup durduğunu düşünün. Sinekliği denediniz, kötü kokulu spreylerden sıktınız. Hiçbir şey işe yaramadı. Çaresizlik içinde sineğe dönüp şöyle diyebilirsiniz: "Uçabileceğin bir sürü başka yer var. Kulağımın dibinde vızıldayıp durman anlamsız.” Sinek de size şöyle diyebilir: "Sahi mi? Kaç tane yer var ki?”
Klasik bir evren modelinde, böylesi bir sorunun yanıtı şu olurdu: "Sonsuz sayıda çok yer var.” Siz bunu söylediğinizde sinek (daha doğrusu, sineğin kütle merkezi) sola 3 metre, sağa 2,5 metre veya yukarı doğru 2,256 metre veya aşağıya doğru 1,195829 metre uçabilirdi ve böyle sürüp gider. Sineğin konumu sürekli olarak değişebileceğinden, uçabileceği sonsuz sayıda yer olurdu. Aslına bakarsanız, siz tüm bunları sineğe açıkladığınızda, sineğe yalnızca uçabileceği sonsuz yer alternatifi sağlamadığınızı, aynı zamanda sınırsız hız alternatifi de sağladığınızı düşünebilirsiniz. Sinek yanınızdayken, birden saatte bir kilometre hızla sağa doğru uçmaya başlayabilir ya da yine saatte çeyrek kilometre hızla yukarı doğru süzülüp saatte 0,549285 kilometre hızla bu sefer aşağı doğru uçabilir. Sineğin hızı her ne kadar kendi enerjisi de dahil olmak üzere birtakım etmenlere bağlıysa da (çünkü sinek ne kadar hızlı uçarsa o kadar çok enerji sarf eder) bu hız sürekli olarak değişebilecek ve sınırsız uçma hızı olasılıkları söz konusu olacaktır.
Sayfa 38
Sonlu Olasılıklar – 3
Uzaydaki çok ince ayrımları ya da hız farklılıklarını ayırt edememenin sadece teknolojik bir kısıt olduğunu söyleyerek karşı çıkabilirsiniz buna. Ortaya çıkan gelişmelerle gereçlerin hassaslıkları da artmaktadır. Dolayısıyla, sineğin uçabileceği farklı alternatif konumların ya da hızların çeşitliliği de gereçlerin hassaslıkları ölçüsünde daha ince
Sayfa 40
Sonlu Olasılıklar – 2
Sinek ikna olmamıştır ve şöyle der: "Bana bir santimetre, yarım santimetre ya da hatta çeyrek santimetre uzağa uçmamı söylediğinde seni anlıyorum, ama bana santimetrenin on binde biri ya da yüz binde biri kadar öteye ya da daha az bir mesafeye uçmamı söylersen bunu aklım almaz. Zeki bir kişi için bunlar farklı konumlar olabilir. Fakat
Sayfa 39
Bilim
Acaba şu anda bir üç-zar içinde yaşıyor olabilir miyiz? bütün dünyası, kendisi daha yüksek boyutlu bir evrende (sinema salonunun 3 uzay boyutu) var olan iki boyutlu bir perdede-iki zarın içinde- var olan Pamuk Prenses gibi, bildiğimiz her şeyin, kendisi de sicim/M-kuramının daha yüksek boyutlu evreninin içinde var olması mümkün olabilir mi?
İlk gözlemlendiği andan başlayarak kozmik mikrodalga fon ışınımı kozmolojik araştırmalarda mihenk taşı oldu. Nedeni çok açık. Pek çok alanda araştırmacılar geçmişe ait güvenilir, kesin bilgiler için neler vermezler ki? Yapabildikleri daha çok geçmişteki koşulları, geride kalan kalıntılara -bozulmuş fosiller, çürüyen parşömen kâğıtları, mumyalanmış kalıntılara- dayanan verileri kullanarak bir araya getirmektir. Kozmoloji ise tarihi doğrudan gözlemleyebileceğimiz tek alandır. Çıplak gözle görebileceğimiz ufacık yıldızların ışıkları ya birkaç yıldır ya da binlerce yıldır bize doğru yolculuk yapan foton akışıdır. Güçlü teleskoplarla görülebilen çok daha uzak uzay cisimlerinin ışıkları, bize belki de milyarlarca yıl yolculuk edip ulaşmış ışıklardır. Böylesi yaşlı ışıklara baktığımızda -kelimenin tam anlamıyla- eski zamanlara tanıklık etmiş oluruz. Işığın çok eskilerden bize uzanan bu yolculuğu ile orada, ta uzaklarda gerçekleşmiş olanlar, evrenin geniş ölçekte her yerde aynı olmasına dayanarak burada da gerçekleşmiştir diyebiliriz. Gökyüzüne baktığımızda, aslında geçmişe bakarız.
Sayfa 54Kitabı okuyor
Mustafa ÇİÇEK
Her kişi , dengeye gelmemiz gereken bir karakterimiz için çıkarılıyor karşımıza. Yani her kişi, kusurlu bir yanımız bir nevi. İçimizde, koca arenalarda, gladyatörlerin keskin kılıç ve mızraklı savaşları gibi hep bir savaş hali. Oluşan kesikler ne kadar derin ise , o kadar büyüktür değişim ve yaşanan acı. Sonunda ölüm yoktur, İki tarafın da birbirini dengede kıldığı onurlu bir duruş hâli vardır.
Mustafa ÇİÇEK