Şamanizm ve Eski Türk Dini
Saadettin Y. GömeçŞamanizm ve Eski Türk Dini Gönderileri
Şamanizm ve Eski Türk Dini kitaplarını, Şamanizm ve Eski Türk Dini sözleri ve alıntılarını, Şamanizm ve Eski Türk Dini yazarlarını, Şamanizm ve Eski Türk Dini yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Üze kök tengri asra yagız yer kılundukta ikin ara kişi oglı kılınmış.
Üstte mavi gök, altta yağız yer kılındıkta, ikisi arasında insan oğlu kılınmış.
Sayfa 45 - Berikan Yayınları - PDFKitabı okudu
Bir başka Altay rivayetine göre, yer yaratılmadan önce su vardı. Ülgen (ya da Tengri Kayra Kan) bir gün suya bakarken, üzerinde yüzen bir toprak parçası gördü. Bu toprak insan vücuduna benzeyen bir yapıdaydı ve buna "kişi olsun" dedi. Toprak da derhal insan oldu. İkisi beraber kuşlar gibi gökyüzünde uçarlardı. Erlik bir müddet geçtikten sonra, Ülgen'den daha büyük ve kudretli olmak istedi. Nihayet Ülgen'e düşman oldu. Bundan dolayı Tanrı onun uçma kabiliyetini elinden aldı. Suların derinliklerine yolladı. Kişi boğulacak gibi olunca, onu sudan çıkardı ve onu bir yıldızın üzerine oturttu. Kişiye emir vererek sudan toprak getirmesini söylemiş, ama o hile yapıp, bir parça toprağı ağzında saklamıştı. Bu yüzden ağzı şişti ve nefes alamaz oldu. Eğer Ülgen (veya Kayra Kan) müsaade edip, tükürmesini söylemeseydi ölecekti. Ancak Kişi toprağı puskurunca, yeryüzünde bataklıklar ve tepeler ortaya çıktı. Tanrı ona çok kızdığından dolayı "Erlik" ismini taktı. Bu sırada insanlar da dokuz dallı bir ağacın dalındaki meyveler gibi bitti. Buradan da eski Türk inancında mevcut maddelere şekil vermenin olduğu açıkça ortaya çıkmaktadır. Fakat yoktan var etme ise, herhalde Samî dinlerden girmiş olmalıdır.
Sayfa 32 - Berikan Yayınları - PDFKitabı okudu
Günümüzde eski Türk dininin geleneklerini yaşatan Türklerin kozmogonisine göre, esas itibarıyla tanrıların en yükseği, insanoğullarının atası olan Tengri Kayra Kan (veya Bay Ülgen) kişiyi ve bunun aracılığıyla yeryüzünü yaratmış, kişinin kendisiyle mücadeleye girmesi üzerine ona "Erlik" adını vererek, ışık diyarından, yeraltına atmış ve yerden dokuz dallı bir ağaç büyüterek, her dalında bir cins insan türetmiştir. Yine Altay yaradılış destanlarından birisinde, Tanrı insanın kulaklarına üfleyerek can, burnuna üfleyerek de akıl veriyor.
Sayfa 31 - Berikan Yayınları - PDFKitabı okudu
Şamanların zaman zaman kuş, geyik ve ayı türü diye adlandırılan elbiselerinde her şeklin bir manası olan semboller vardır. O ayinlerde külahlar giyer, maskeler takar. Üzerinde özel tasvirleri bulunan davulunu veya defini çalar. Kendinden geçinceye kadar çeşitli şekillerde zıplar, sıçrar, acayip sesler çıkarır. Bazan da bayılır.
Sayfa 29 - Berikan Yayınları - PDFKitabı okudu
...şaman bütün dini faaliyetlerde rol oynamaz. Her sihirbaz şaman olmadığı gibi, her şifa verici de şaman değildir. Yani her büyücü, halk hekimi ve otacının din adamı görevi yoktur. O, Şamanlığa kısaca "vecd ve istiğrak (extase) tekniği" demektedir. Bu olmadan Şamanizm olmaz. Bununla beraber dinler tarihinde ve din etnolojisinde görülen çeşitli vecd hallerinin hepsi de Şamanizme girmemektedir. Eliade'ye göre şaman her şeyden önce kendi özel yöntemleri sayesinde ulaştığı extase hali içinden ruhunu göklere yüksekten veya yeraltına indiren bir kişidir. Bu esnada başka ruhları hükmü altına alarak, tabiat güçleri ve şeytanlarla bağlantı tesis etmeye muvaffak olur. Şamanizm telakkisine göre, Şaman ateş üzerinde hâkimiyet kuran, hastalanan ruhlara şifa veren, ölülerin arzularını yerine getiren, dertlilerin şikayetlerini dinleyen, yer altındaki tanrıların yanına giderek aracılık yapabilen kişidir. Bu özellikleriyle de çevresinde korkuyla karışık bir saygı uyandırır.
Sayfa 28 - Berikan Yayınları - PDFKitabı okudu
Dinler tarihinde tespit edilen bir hususa göre, hiçbir din saf halde kalmamış, Tanrı her zaman kutsal sayılan ikinci derecede yan varlıklar ile çevrili bulunmuştur. Tarihin en büyük dinlerinde bile durum böyledir. Hrıstiyanlıkta bir yerine üç olan Tanrı kişiliğinden başka, Meryem Ana, melekler, azizler ve ölü ruhları kutsaldır. İslamiyette, İhlas Suresi'nde "Allah'ın birliği ve vasıfları din felsefesi ve edebiyatında görülmemiş bir şekilde belirtilmiş" olduğu halde, Bakara Suresi'nde peygamberlere, kitaplara, meleklere iman vardır. Ama eski Türk dininde, kesinlikle tek bir Tanrı mevcut olup, O'nun yanında, ikinci bir öge yoktur. En azından buna eldeki tarihi kaynaklarda rastlanılmıyor. Kök Tengri dininin Türklere mahsus bir inanç olduğu Tanrı kelimesinden de anlaşılır. Bu kelime bütün Türk lehçelerinde olduğu gibi, Türkçeden birçok Asyalı kavmin diline de
geçmiştir. Eski Türkçedeki Tengri terimi, günümüzün değişik
Türk lehçelerinde, her lehçenin fonetik özelliklerine göre
tengri, tengere, tangrı, tangara, ture şekillerinde söylenir (Gömeç 2011; 104).