Şenlikli Toplum
Ivan IllichŞenlikli Toplum Gönderileri
Şenlikli Toplum kitaplarını, Şenlikli Toplum sözleri ve alıntılarını, Şenlikli Toplum yazarlarını, Şenlikli Toplum yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Bir yoruma göre egitimin, toplumsal bir amaca ulasmak için bir araç oldugu varsayilir. Bu açidan, insanin bilgiyle doldurularak bir sermaye durumuna getirilmesi,
daha yüksek üretkenlik için zorunludur.
Insanlar, bir bütün olarak toplumu degil, kendi kişisel çıkarlarını tehdit eden bir tehlikeye karsi koyacaklardir.
Okullar da ogrenmeyi egitim olarak yeniden tanimlayıp, bu radikal tekeli ögrenme alanina yaymaya alismistir. Insanlar ögretmenin gerçeklik tanimini kabullendikleri ölçüde,
okul disinda ögrenenler resmi olarak "egitimsiz" diye damgalandilar.
Insanin fiziksel çevreyle iliskilerini kolaylastirmak için
asiri verimli araçlara basvurulursa, bunlar insanla doga arasindaki dengeyi yok edebilir.
Her insanin degisim üretebilme yetenegi, düsük entropili* enerjiyi denetleme
yetenegine baglidir. Fiziksel çevreyi kendince anlamlandirma
hakki da insanin bu enerjiyi denetlemesine dayanir. Sectigi gelecegi dogru ilerleme yetenegi, o gelecege biçim veren
enerjiyi denetlemesine baglidir. Büyük miktarlarda evresel
enerjiden yararlanan bir toplumda esit özgürlük, yalnizca
bu enerjiyle gerçeklestirilmis seyler üstünde esit hak sahibi
olmak degil, bu enerjinin dönüstürilmesini de esit biçimde
denetlemek demektir.
Uzun bayramlar için mali imkânı olan ve bu dönemleri çeşitli faaliyetlerle doldurabilen bir toplum, kuşkusuz yoksul degildir.
Demiryollar, ayni hiz için ayri bilet ücretleri koymakla
hizmet ettikleri sinifli toplumlar yansitiyordu. Ama bir
toplum kendini daha yüksek hiza adayinca, hiz ölçme aygiti
toplumsal sinifin bir göstergesi olur.
Yeni güç, zaman ile de yeni bir iliski demekti. Faiz karsiligi borç para vermek kilise tarafindan "dogadan aykiri" kabul ediliyordu: Dogal olarak para,çalışabilen ya da ürün
verebilen bir sermaye degil, gerekli seyleri satin almak için bir degis tokus araciydi.
Üretime karsi bugünkü tutumla-
rimiz yüzyillar boyunca biçimlenmistir. Gitgide, kurumlar
yalnizca taleplerimize biçim vermekle kalmayip, kelimenin tam anlamiyla mantigimiza ya da oranti duygumuza da biçim vermistir. Kurumlarin üretebildiklerini talep ede ede, onlarsiz
yapamayacagimiza inanir olduk.
Insanlar, yalnizca enerji kölelerine degil de birbirlerine dayanmayi yeniden öğrenebilirlerse, haz veren itidalin ve
özgür kilan yalinligin degerini yeniden kesfedecekler.
Arzu edilir ulasim giderek daha hizli tasitlari
çagristirmaya ve sonunda bunlarla özdeslestirilmeye basladi.
Ama ulaştırma ikinci dönüm noktasindan gectiginde tasitlar,
kapatmaya yaradiklarindan daha büyük mesafeler açmaya
baslamisti; toplumun tümü "tasarruf edilen" zamandan daha fazlasini trafik ugruna harciyordu.