1204-1461 yılları arasında hüküm süren Komnenos Krallığının/Son Trabzon İmpatarorluğu’nun tarihi serüveni ilk kez Türkçe’de. William Miller tarafından İngilizcesi 1926 yılında Londra’da yayımlanan orijinal baskısı tarihçiler tarafından kaynak eser olarak gösterilmektedir.
Bu kitap, elde olan çeşitli dillerdeki bütün belgelerin incelenmesi sonucu bu görevi yerine getirme denemesidir. Muzaffer Türklerin Pontus Helenizm’ini bir kez daha yıktıklarında, bu soydan gelenlere boyun eğdirme amacıyla millileştirme politikalarını sürdürdükleri anlaşılmaktadır.
Trabzon’un, bağımsız olmasa da uzun bir geçmişi vardır. Eusebius’a göre M.Ö. 756’da kurulduğunda, Roma’dan üç yıl ve Bizans’tan da neredeyse bir yüzyıl daha eskiydi. "Onbinler"le birlikte Trabzon’u ziyaret eden Xenophon, onun Sinop’un bir kolonisi olduğunu, Sinop’un da bir Atina yerleşim merkezi olan Milet’in kolonisi olduğunu anlatır. Bessarion ve Kritoboulos gibi daha geç yazarlar da, "masa gibi şehrin" Atinalı kökenine gururla atıfta bulunamazlar. Tither, Epaminondas’ın Arkadia şehirlerini yeni Megalopolis’te bir araya getirdiğinde, diğer bir "masa şehrin", Arkadia Trapezuntines’in halkının buraya göç ettiğini ileri sürmüştür.
William Miller
