Roşan Lezgin’in Sorgu dosyasını okurken, Henri Alleg’in (1921-1913) Sorgu kitabı aklıma geldi. Henri Alleg Fransız gazeteci. Cezayir savaşında, Fransız hükümetini eleştiriyor, Cezayirlilerin ulusal haklarını savunuyor. Bundan dolayı da Fransız istihbaratının ve polisinin çok ağır baskılarıyla karşılaşıyor. 1950’li yılların ortalarında işkenceli sorgulardan geçiriliyor. Henri Alleg’in Sorgu kitabı 1958’de yayımlanıyor. Jean Paule Sartre, Sorgu kitabına yazdığı önsözde, Fransa’nın Cezayir’de yürüttüğü savaşı herkes sessizce izlerken, Henri Alleg’in eleştirilerinin önemine değiniyor. Fransa’nın Cezayir’de yürüttüğü vahşetin, Henri Alleg’in çabalarıyla duyulduğunu dile getiriyor. Birkaç yıl sonra da Fransa’da, Frantz Fanon, Dünyanın Lanetlileri ve bu kitap dolayısıyla Jean Paule Sartre tekrar gündeme gelecektir
Roşan Lezgin, dosyada işkenceli sorguları etraflı bir şekilde anlatıyor. Henri Alleg de işkenceli sorguları anlatmıştı. Bu süreçlerden biri 1950’lerin ortalarında Fransa’da, bir de 1990’ların sonlarında, 2000’lerin başlarında Türkiye’de, Kürdistan’da yaşanıyor. Bu iki metnin karşılaştırılması ufuk açıcı olabilir. Sorgular, işkence yöntemleri, bir Fransız’ın ve Kürd’ün direniş yöntemleri, sorguların öncesi ve sonrası… bunların karşılaştırılması önemli olabilir.
Roşan Lezgin’in Sorgu dosyası çok önemli bir çalışmayı içeriyor. İyi ki, 1980’lerde, 1990’larda yaşananlar anlatılıyor.
- İsamil Beşikçi
