Spinoza ve Stoacılar
Jon MillerSpinoza ve Stoacılar Gönderileri
Spinoza ve Stoacılar kitaplarını, Spinoza ve Stoacılar sözleri ve alıntılarını, Spinoza ve Stoacılar yazarlarını, Spinoza ve Stoacılar yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Mutluluk
Stoacılar der ki, mutluluk, her şeyin uğruna yapıldığı fakat kendisi herhangi bir şey uğruna yapılmayan erektir.
İnsan
İnsan doğru fîkîrlere sahip olsa dahi, bu fîkîrlerî doğru kullanmadıkça hata yapmaya meyillidir.
Sayfa 214Kitabı okudu
Stoacılar insanların belli bir yaşta rasyonel hale gelebileceklerini iddia etmişlerdir. Yeterince yaşadığımızda, rasyonel olmak için gereken malzemeye sahip oluruz; bu eşiği geçene kadar sadece potansiyel olarak rasyonel varlıklarızdır. Dolayısıyla potansiyel rasyonellikten bilfiil rasyonelliğe doğru değişimin tecriden, zamanla ve artan deneyimle birlikte gerçekleştiği söylenebilir. Böyle olmakla birlikte, kişinin rasyonel hâle geldiği tam o anda keskin bir dönüşüm gerçekleşebilir. Kademeli gelişim ve ardından gelen ani değişimin bu betimlemesi, insanlar bilgeleştikleri zaman gerçekleştiği söylenen dönüşümü yansıtmaktadır.
Sayfa 203Kitabı okudu
Stoacılıktaki genel buyruk doğaya uygun davranmaktır. Hem kişinin kendisinin doğasına hem de evrensel Doğa’ya.
Sayfa 191Kitabı okudu
Hiçbir şey bizim için doğamızla tamamen uyuşan şeylerden daha mükemmel olmadığından, dâhil olabileceğimiz en iyi yaşama düzeni, bizim gibi başka bir insanla tamamen uyum içinde yaşayacağımız düzendir.
Sayfa 190Kitabı okudu
Ahlaki kavramlar ve değer yargıları erek nedenlere ve teolojiye bağlı olarak ortaya çıkarlar, yapaydırlar. Hayal gücünün hallerinden başka bir şey değildirler. Böyle olmakla birlikte, bunlardan tümüyle vazgeçmek gerekmez, özellikle de yararlı ya da değerli bazı yönleri tespit edilirse. Tümüyle vazgeçmek yerine bunlara felsefede yeni bir zemin ve yer vermek gerekir.
Sayfa 188Kitabı okudu
“Öyleyse tüm bunlardan açıkça görülüyor ki biz herhangi bir şeyin iyi olduğuna hükmettiğimiz için onun için çabalıyor, onu murad ediyor, istiyor ve arzuluyor değiliz; bilakis, biz bir şey için çabaladığımız, onu murad ettiğimiz, istediğimiz, arzuladığımız için onun iyi olduğuna hükmediyoruz.”
Sayfa 187Kitabı okudu
Bir çember içinde raksedip döneriz ve sanarız,
Fakat sır ortada oturur ve bilir.
Robert Frost
Spinoza’ya göre Tanrı bilgisinin insanlar için iyi olmadığı hiçbir koşul yoktur. Buna karşılık Stoacıların değerli saydıkları iyilerin çoğu , değerini failin içinde bulunduğu durumlara göre kazanır. Dolayısıyla Stoacı aksiyolojide kimi zaman düşünüldüğünden daha fazla görecilik vardır.
Birer sistem olarak Stoacılık Spinozacılık pratiğe yöneliktir: her ikisinin de nihai hedefi bir mutluluk anlayışını ve mutluluğa nasıl ulaşılacağını dile getirmek ve savunmaktır.
Tartışmala konularından biri olan,yönelimsel olan zihin durumlarının içeriklerini nasıl kazandıkları meselesini merkezine almaktadır. Stoacılar ,failin zihin durumlarının yönelimsel olabilmesi için onun çevreyle doğru bir ilişki kurmasının gerekli olduğu yönündeki dışsalcı tezin bir çeşidini savunurlar. Buna karşın Spinoza tarihin en büyük içselcilerinden (internalist) bir olarak öne çıkar, zira tüm yönelimsel zihin durumlarının failin içsel veya yapısal özelliklerine dayandırılabileceğini düşünür.
Stoacı monizmin son derece teleolojik olan doğasının karşısında Spinozanın tözünün eş ölçüde anti-teleolojik olan doğasını inceleyerek bölümü sonlandırıyorum.
Vico, Yeni Bilim’in üçüncü edisyonunda , Stoacıların ‘Tanrı’yı kadere tâbi sonsuz bir bedendeki sonsuz bir zihin’ kıldıkları için kendi zamanlarının Spinozacıları olduklarını söylemiştir.
Zihin için yararlı olan şey bilgi veya anlayış olacaktır.