Timur ve Timurîler Devrinde Semerkand
Aleksandr YakubovskiyTimur ve Timurîler Devrinde Semerkand Gönderileri
Timur ve Timurîler Devrinde Semerkand kitaplarını, Timur ve Timurîler Devrinde Semerkand sözleri ve alıntılarını, Timur ve Timurîler Devrinde Semerkand yazarlarını, Timur ve Timurîler Devrinde Semerkand yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Arap müellif İbn Arabşah , Timur'un semerkand şehri civarında birçok yerleşim yeri inşa ettirerek bunlara Kahire , Şam ,Bağdad , Sultaniye , Şiraz adlarını verdiği yazmaktadır. Bilindiği gibi Kahire , Şam, Bağdad bölgenin en kudretli devletlerinin payitahtları idi. Ancak timur' a göre bu şehirler, Semerkand'a nazaran birer küçük kasabadan başka bir şey değildi. Timur'un bu yaklaşımı, siyasi bir oyundu .
Timur 'un Semerkand şehrine ne kadar önem verdiği malumudur. Timur , semerkand şehrinin payitaht olması itibarıyla büyümesinin siyasi ehemmiyeti olduğunu pekâla anlıyordu. Timur' un önem verdiği ilk husus, şehirde zanaatçılığın gelişmesini sağlamaktı. Fakat Semerkand şehrinde üretimi hızlı bir şekilde arttırmak yalnızca sun'i önlemlerle mümkün olabilirdi. Radikal çözümlerden biri de işgücünün fethedilen yerlerden Semerkand 'a nakli idi.
Uluğ Bey'in, dünyevi ilimlere ilgi göstermesi, dini cehaletin sert muhalefeti ile karşılaşmıştır. İrtica, gün geçtikçe sesini daha ziyade yükseltmekteydi. Neticede Uluğ Bey'in düşüncesiz hareketlerinden (arkası kesilmeyen ziyafetler, avlar) istifade ederek ağır vergi mükellefiyetleri altında inleyen geniş halk kitlesi arasında hükümdara karşı bir hareket ortaya çıkmış ve Uluğ Bey 1449 senesinde öldürülmüştür.
Sayfa 64 - Türk Tarih Kurumu YayınlarıKitabı okudu
XII. yüzyıl, Orta Asya'da şehir hayatının, zanaatın, ticaretin ve şehir medeniyetinin geliştiği bir devirdir.
Sayfa 17 - Türk Tarih Kurumu YayınlarıKitabı okudu
XV. yüzyılda eserini kaleme alan Arap müellif İbn Arabşah, Timur'un Semerkand şehri civarında birçok yerleşim yeri inşa ettirerek bunlara Kahire, Şam, Bağdad, Sultaniye, Şiraz adlarını verdiğini yazmaktadır. Bilindiği gibi Kahire, Şam ve Bağdad, bölgenin en kudretli devletlerinin payitahtları idi. Ancak Timur'a göre bu şehirler, Semerkand'a nazaran birer küçük kasabadan başka bir şey değildi. Timur'un bu yaklaşımı, siyasî bir oyundu. Böylece Timur, halk nazarında kendi hanedanlığı ile Orta Asya feodallerinin hakimiyet otoritesini ulaşılamaz bir yüksekliğe çıkartmak istiyordu.
Sayfa 16 - Türk Tarih Kurumu YayınlarıKitabı okudu
Timur, ticaretin gelişmesine de büyük önem veriyordu. Clavijo'ya göre "Semerkand'da her sene çok miktarda muhtelif mal alınıp satılıyordu. Bu mallar, Çin, Hindistan, Tatar coğrafyası ve diğer birçok bölgeden geliyordu. Çok zengin olan Timur Devleti'nin diğer bölgelerinden de çeşitli mallar geliyordu."
Sayfa 14 - Türk Tarih Kurumu YayınlarıKitabı okudu
Timur, Semerkand şehrini öyle yüceltmek istiyordu ki, bunun için fethedilen yerlerin halkını buraya naklederek şehir civarında iskån edilmesini arzu ediyor ve bilhassa her çeşit sanatkârın toplatılmasına çalışıyordu: Şamdan ok yontan ve muhtelif silah imal eden ustalar, cam ve topraktan eşya imal eden camcılar getirtti. Bunlar bütün dünyada kendi alanlarında en iyi ustalardı. Anadolu'dan bulabildiği her çeşit sanat erbabı ile okçular getirtti. Taş üzerinde çalışan sanatkarlar ile kuyumcular da vardı. Kaç kişi buldularsa o kadar getirdiler. Bu şehirde her türlü usta ve zanaatkar bulmak mümkündür. Ayrıca o, mühendisler, mancınıkçılar (topçu) ve makine halatı imal eden ustalar getirtmişti ve bu sonuncular o zamana kadar buralarda istihsal edilmeyen kenevir ve kendir ekimine başladılar. Timur tarafından bu şehre toplattırılanların sayısı kadın ve erkek olmak üzere 150.000'den fazla idi. Bunlar, muhtelif kabile ve mezheplere mensuptular: Türkler, Araplar Kuzey-Batı Afrika ve Avrupa'daki Müslümanlar, Hristiyan Ermeniler Katolik Rumlar, Naskorinler (Nesturiler ?), Yakobitler (Yakubiler ?) Getirtilen bu halk kitlesi o kadar kalabalıktı ki, bunlar şehre, sokağa, köylere sığmamışlar. Hatta şehir haricindeki ağaç altları ile mağaralar bile dolmuştu.
Sayfa 13 - Türk Tarih Kurumu YayınlarıKitabı okudu
Timur, Semerkand şehrinin üretim gücünü kuvvetlendirmek gayesiyle Altın Orda, Horasan, Azerbaycan, Ermenistan, Fars, Kirman, Mezopotamya ve diğer ülkelerdeki zanaatçıları, Semerkand'a zorla getirtmişti. Fethedilen yerlerden getirtilen bu esir zanaatkarlardan binlercesinin aileleri ile birlikte nakledildikleri vâki olmuştur.
Sayfa 8 - Türk Tarih Kurumu YayınlarıKitabı okudu
Altın Orda, İran, Küçük Asya ve Hindistan'a karşı yapılan seferler ve uzun mücadelelerin neticesi olarak Büyük Timur Devleti ortaya çıkmış oldu (Türkistan Ülkesi, şimdiki Afganistan, Iran ve Güney Kafkasya'nın bir kısmı). Bu devrin belirgin özelliği ise, Doğu ve Orta Asya ticaretinin merkezi sıkletinin Timur Ülkesi'nden geçmeye başlaması ve eskiden Altın Orda hanlarının hazinesine giren vergilerin artık Timur ve onu temsil eden emirler veya memurlardan müteşekkil feodallerin hazinesine akmaya başlamasıdır. Burjuva tarihçilerinin kabul ettiği "bu devrin hususiyetini, ancak yağma ve tahripler teşkil etmektedir" şeklindeki tezi kabul etmek doğru olmaz. Arkası kesilmeyen bütün bu seferleri büyük sulama işleri (Mugan bozkırlarının sulanması, Kabil Nehri havzası ve Horasan'da su kanallarının açılması), köprülerin inşası, eski yolların tamiri ve yenilerinin yapımı, şehirlerdeki büyük inşaatlar (zanaat ustalarının katılımıyla pazarların kurulması ve saray, medrese, cami vs. inşası) takip etmiştir. Orta Asya'nın feodal otoritesi, feodal istismarı esasına müstenid her türlü inşaat işlerine, ne o güne kadar ne de ondan sonra, bu dönemde olduğu kadar muazzam insan kütlelerini sevk edememiştir.
Sayfa 7 - Türk Tarih Kurumu YayınlarıKitabı okudu
Timur'un bütün saltanatı müddetince (1370-1405) arkası kesilmeden yaptığı seferlerin yalnız yağma maksadıyla yapıldığını düşünemeyiz. Timur'un bütün seferlerinde takip ettiği isabetli siyasetin amacı, büyük bir feodal devletinin kurulmasının temini idi.
Sayfa 6 - Türk Tarih Kurumu YayınlarıKitabı okudu