Bin yıllardan öte bir tarihe sahibiz. Neredeyse boş bulduğumuz her toprakta bir devlet, her devlette engin başarılar elde etmişiz. Bu başarıları elde eden kahramanların hepsi tarihin süzgecine takılamasalar da sayıları ciltler oluşuracak kadar da fazla hiç şüphesiz.
Ahmet Taşağıl hoca İslam öncesi Türk devletlerini ele alarak güzel, okuması ve anlaması kolay bir eser kaleme almış. Orta Asya'dan Avrupa'ya kadar hüküm sürmüş devlet liderlerinden ya da yöneticilerinden 55 tanesini tanıtmış. Kaynakların yetersizliği dolayısıyla bazıları birkaç cümle ile anlatılmış. Bazıları ise kendilerine daha geniş sayfalarda yer bulmuş. Konular gerek bilgelerin özellikleri gerekse bilgelerin ön plana çıkarılarak dönemin siyasi-askeri olayları ele alınmış. Böylece hem ana karakter hakkında bilgi edinilirken hem de yönettiği devlet ve komşu ülkeler de öğrenilmiş olabiliyor. Daha önce adını, yaptığı önemli işleri bilmediğim çok kişiyi öğrenmiş oldum.
Son olarak bu bilge/liderler arasında benim favorimi de belirteyim; Mo-tu. Türkiye tabiriyle Mete. Lider nasıl olur, devlet nasıl yönetilir, devlet söz konusu olunca taviz verilir mi verilmez mi sorularının uygulamalı şekil bulmuş hali.
Üzücü olan ve neredeyse Türk tarihinin kronikleşen hastalığı (alışkanlığı ?) iç karışıklar, taht kavgaları ve komşu ülke entrikalarını da kitapta bulacağınızı söylememe gerek yok sanırım ?