Türkiye’nin toplumsal ve siyasal değişim tarihinde ihmal edilmeyecek önemde bir olaydır 1908 Devrimi. Bu devrim, ilk aylarında, Osmanlı İmparatorluğu’nun çoketnili yapısıyla yaşamaya devam edebileceği ümidini de yaratmıştı. Elinizdeki kitap, sonradan boşa çıkan bu ümidin o sıralar nasıl güçlü bir ihtimal olarak algılanabildiğine tanıklık ediyor. Üstelik, Osmanlı’ya dışardan bakan bir gözden, 1908’den önce bir dönem Sırbistan Başbakanlığı yapmış olan Vladan Georgevitch’in gözünden... Georgevitch, 1908’de yayımladığı risalesinde, Osmanlı İmparatorluğu’nun bütün gayri Müslim topluluklarının, yanısıra Arnavutların bakış açısından, 1908 Devrimi’nin ne gibi endişeler ve olumlu beklentiler yarattığını nakledip tartışıyor. Kendisi bu meseleye “Balkanlar’ın geleceği” perspektifinden bakıyor; 1908 Devrimi’nin siyasal ve toplumsal reform hedefleri itibariyle başarılı olması halinde bunun tüm Balkan halklarının hayrına olacağı fikrini işliyor. Bunun ötesinde, Osmanlı İmparatorluğu’nun da yer alacağı bir “Balkan federasyonu” seçeneğine ilişkin tezler ileri sürüyor. Aykut Kansu’nun sunuşu, bu ilginç risalenin tarihsel bağlamını daha iyi anlamamızı sağlıyor.

Yazar: