Türkiye'de Devlet Geleneği
Metin HeperSözler ve Alıntılar
İnsanlar kime oy vereceğini bilmiyordu ama kime vermeyeceğini biliyordu.
Resmi belgelerde tüccarlar için kullanılan ve erken dönemde küçültücü anlama gelmeyen bezirgan ve madrabaz gibi deyimler, sonradan "vurguncu" ve "düzenbaz" anlamlarını kazandılar.
Sayfa 200 - Osmaniye yay.Kitabı okudu
Seküler ve devlet yönelimli Osmanh ''Aydınlanma'' gelene ğinin dayandığı normlardan kısaca "adalet dairesi" diye bahse dilmiştir: "Hükümdar askerleri olmadan iktidar sahibi olamaz, askerler parasız olmaz, tebaanın refahı olmadan para olmaz ve aıdalet olmadan halkın refahı sağlanamaz!"Dolayısıyla, padişahın üzerinde titreyeceği ilke, adaleti gözeterek toplumsal düzen ve güvenliği sağlamak idi. Bürokratik merkez kıt kaynakların israf edilmemesine ve bu kaynakların adaletle dağıtılmasına çalışacaktı.29 Osmanlı klasik çağının en parlak döneminde (1299-1600), bu fikirler devletin felsefesini oluşturmuştur.
Sayfa 55 - Osmaniye yay.Kitabı okudu
Türklerin nihai amacı çağdaş uygarlığı yakalamak, hatta geç mekti; uygar kişi, mantıklı davranan kişiydi. Bu nedenle, Türk inkılabının temel hedefi, dinin toplum ve siyasal hayat üzerindeki zincirlerini kırmaktı. Şerif Mardin'in çarpıcı bir şekilde işaret ettiği gibi, "Türk inkılabı, durumundan memnun olmayan burjuvazinin ürünü değildi, toplumsal düzenden hayal kırıklığına uğrayan köylülerin desteği ile meydana gelmedi ve feodal ayrıcalıkları ortadan kaldırmak gibi bir hedefi de yoktu: Bu inkılap, Osmanlı ancien regime'ine karşı yapılmıştı."
Sayfa 116Kitabı okudu
Osmanlı-Türk yönetim biçimi uzun evrilme süreci boyunca, bu konuda İngiltere'nin tam karşı kutbunda yer almıştır. İngiltere'de öncül yapı merkezi feodalizm, Fransa örneğinde ademimerkeziyetçi feodalizm iken, Osmanlı'da bu yapı patri monyalizm idi. Hem merkezi hem de ademimerkeziyetçi feodalizmde merkezi otorite, dengeleyici güçler tarafından etkin biçimde kontrol edilirken, patrimonyalizm de çevre, merkez tarafından hemen tamamen etkisiz hale getirilmiştir.
Sayfa 30 - Osmaniye yay.Kitabı okudu
Resmi tarihçi Şanizade, Alemdar dönemini anlatırken, o sıralarda devletin "bi-nam ve nishan" (adı sanı belli olmayan) kişilerin elinde olduğundan söz etmiştir. İstanbul halkı da, Alemdar' ın meşru yönetime zorla el koyduğunu düşünmüştür. Halkın gözünde, Alemdar bir "haydutbaşı" olarak kalmıştır.
Sayfa 75Kitabı okuyor
Osmanlı'nın gerileme dönemin de yönetici sınıf padişahın değil, devletin hizmetkarı olmuştur. Giderek padişahlar yönetici sınıfın gözünde karizmalarını kaybetmişler, karizma padişaha değil devlete atfedilmeye başlanmıştır. Padişahlar artık devlet adına tahttan indirilebilmişlerdir. Devlet, nizamı sağlamakla görevli görülmüştür."
Sayfa 70Kitabı okuyor