Uydurma Olan ve Olmayan Kelimeler Sözlüğü
Faruk Kadri TimurtaşSözler ve Alıntılar
Ahh be
Türk'ün hâtırasından bin yıllık kelimeleri silmek mümkün olamıyacaktır. Bunlar hep hatıra gelecek, hatırlanacaktır. Kökü çok derinlere giden hâtıraları, millî hâfızadan silmenin imkânı yoktur.
İmgelem :D
Esâseh im «hayâl, tasvir» mânâsı ifâde etmemektedir. İmge kelimesi, «hayâl, şekil» manâsına gelen Fransızca «image» kelimesinden, ortadaki a harfi atılmak suretiyle meydana getirilmiştir, tamâmiyle uydurmadır. Simge kelimesi ise imge'ye benzetilerek yapılmıştır, uydurmanın da uydurmasıdır.
Yaşam ve yaşantı kelimeleri telâffuz bakımından da hoş değildir. Bunların hayat kelimesi yerine kullanılması her bakımdan yanlıştır. Arada nüans bulunmakla beraber, yerine göre ve îcab ediyorsa hayat kelimesi bir yana bırakılıp yaşama ve yaşayış kelimeleri kullanılabilir.
Ek uydurmak, kök uydurmakla dil zenginleşmez. Bir anarşi ortaya çıkmış olur. Yazarlar yalan yanlış ek ve köklerle kelime uyduran kimseler değil, kelimeleri en güzel şekilde kullanan, bunlara gerekirse yeni mânâlar kazandıran kişilerdir.
Egemen
«Hâkim, hüküm süren» mânâsına kullanılan egemen ve «hüküm sürme, hâkimiyet» mânâsı verilen egemenlik, hem kök hem de ek bakımından yanlış olan kelimelerden dir. Bir kere Türkçe’mizde «yapan, eden, olan» mânâsı ifâ de eden bir «- man, - men» eki mevcut değildir. Böyle bir ek Almanca, İngilizce gibi Batı dillerinde görülmekte dir. Farsçadaki «- mend» eki de bu mânâyadır. (Farsça ek dilimizde bâzı kelimelerde «- man» şekline girmiştir. Meselâ Yunus Emre'de görülen danışman kelimesi dâniş- rnend’den bozmadır ve «bilgin» mânâsına gelmektedir.) Dilimizde şişman, kocaman gibi pek az sayıdaki kelime lerde görülen «-man» ekinin etimolojik îzâhı yapılama maktadır. Esasen bu kelimelere eski metinlerde tesâdüf edilmiyor. Hâsılı Türkçe'de «- man, - men» eki olarak işlek veya az işlek bir ek yoktur. Egemen kelimesinin böy- lece eki yanlıştır, kökü olan ege'nin ise ne olduğu belli değildir.
Hikâye karşılığı kullanılan bu kelimenin ne olduğu belli değildir. Dilimizin ne târihî devirlerinde, he de bugünkü lehçelerinde böyle bir kelime vardır. Eski ve yeni hiçbir rrıetinde öykü kelimesine rastlanmamaktadır. Kelimenin etimolojik îzâhını yapmak mümkün değildir. Öykü şeklinde bir kelime türetmek için, Türkçede öymek veya öykmek şeklinde bir fiilin bulunması îcâb eder.