Büyük Selçuklu döneminin önde gelen âlimlerinden biri olan Aynülkudât el-Hemedânî, icrâ ettiği kadılık ve müderrislik görevlerinin yanında mutasavvıf ve kelâmcı bir kimliğe de sahiptir. Döneminin zengin ilmî birikiminden istifade etmiş, kendisinden sonra gelen birçok kişiyi etkilemek suretiyle İslâm düşüncesinde önemli bir yer edinmiştir. Felsefeye dönük eleştirileri başta olmak üzere, kelâm ve tasavvufa bakış açısı itibariyle Gazzâlî’ye benzer bir fikrî dönüşüm geçiren Hemedânî, nitekim içerisine düştüğü fikrî buhranlardan kurtulmasında İmâm Gazzâlî’nin eserlerinin ve fikirlerinin önemli rolü olduğunun altını çizmiştir.
Aynülkudât el-Hemedânî’nin tasavvufî bir dille kaleme aldığı Zübdetü’l-Hakaik, müellifin metafizik düşüncesini birçok bakımdan tanıtan bir eserdir. Hemedâni kendisine intikal eden felsefî, kelâmî ve sûfî mirasın farkında olarak Allah’ın zâtı, sıfatları, isimleri, Allah’ın cüzleri bilip bilmemesi, nübüvvet ve âhiretin hakikati gibi konuları bu eserde yüz fasılda ele almaktadır. Müellif, Zübdetü’l-Hakâik ile birlikte neşredilen Şekva’l-Garîb isimli eserini ise kendisine yöneltilen ithamlara karşı düşüncelerini savunmak için kaleme almıştır.
