a
Araştırma,İnceleme,Bilim Mühendistlik
Deprem biliminde iki önemli kavram vardır; biri büyüklük
(magnitüd), diğeri ise şiddet. Bu iki kavram halkımız tarafından çok karıştırılır. Depremin büyüklüğü o depremde açığa çıkan enerji miktarıyla ölçülür. Şiddet ise söz konusu depremin yeryüzünde hissedilme derecesidir. Deprem büyüklüğü Richter ölçeğine, şiddeti ise genellikle Mercalli Cetveline göre tanımlanır. Bir fikir versin diye söylüyorum, 7 büyüklüğünde bir depremde açığa çıkan enerji 1.800.000 ton patlayıcının enerjisine denktir. Depremin büyüklüğü ile şiddeti arasında doğru bir ilişki kurmak zordur ama belki iki örnekle şöyle bir genelleme yapılabiliri:. M7.3 büyüklüğünde bir depremin episantırda şiddeti lO'u bulur. M 6.6 büyüklüğündeki bir depremin şiddeti ise en fazla 9 civarında olur.
Bu kitapta deprem büyüklükleri ağırlıklı olarak moment büyüklüğü olarak ifade edilmiştir.
Sayfa 17 - Doğan Kitap, Birinci Baskı / Temmuz 2020Kitabı okudu
Halk Eğitimi
Bir depremde en büyük üzüntü kaynağı ve telafisi imkansız zarar, can kaybı ve yaralanmalardır. Özellikle ülkemizde küçük depremler bile çoğu kez küçümsenemeyecek sayıda insanımızın ölümüyle sonuçlanmaktadır.
Bunun en önemli nedeni elbette ki niteliksiz yapı stokudur ama bunda halkın yeterli deprem bilgi ve bilincine sahip olmamasının da payı vardır. Dünyada deprem istatistikleri incelendiğinde az eğitimli toplumlarda ölümlerin çok daha fazla olduğu görülür. Toplumun deprem konusunda eğitilmiş olması önemlidir.
Sayfa 63 - Doğan Kitap, Birinci Baskı / Temmuz 2020Kitabı okudu
Beklenen İstanbul depremi için Marmara Denizi'nin tabanında bir denizaltı gözlem istasyonu kurmak istedik. Bunun için ilgili hükümet organlarına başvurduk. Daha sonra yetkili ağızlardan bu projemizin, adım vermek istemediğim bir üniversitemiz tarafından kapalı
kapılar ardında engellendiğini öğrendik.
Özetlemek gerekirse; biz İTÜ'de 1999-2015 yıllan arasında
yapmış olduğumuz uluslararası projelerle harikalar yarattık. 1999
depremleri öncesi hakkında hemen hemen hiçbir şey bilinmeyen ve yerbilimleri açısından tamamen karanlık olan Marmara Denizi'ni dünyanın en iyi bilinen iç denizi haline getirdik.
Beklenen deprem tehlikesi için gereken her şeyi yöneticilerimize sunduk ve sunmaya da devam ediyoruz.
Tek beklentimiz olası deprem hakkında verdiğimiz bu bilgilere istinaden İstanbul'u korumak için gereken adımları atmaları.
Sayfa 63 - Doğan Kitap, Birinci Baskı / Temmuz 2020Kitabı okudu
Zaman zaman bazı kongre ve konferanslarınuza ki mi bakanlar katılıp dinlediler. Hatta isimlerini vermek istemediğim bazı bakanlar dile getirmiş olduğumuz bazı önerileri uygulayacaklarına dair söz de verdiler ama nedense bu sözlerini de tutmadılar. Bu vefasız tutum sadece yerel yönetim veya hükümetlerden gelmedi, aynı şeyi kendi üniversitemiz de yaptı. Hiçbir zaman bizlere sahip çıkmadı.
Sayfa 62 - Doğan Kitap, Birinci Baskı / Temmuz 2020Kitabı okudu
1999 İzmit depremi esnasında Anadolu levhası yaklaşık 5,5 m batıya doğru savruldu. Deprem kırığı İzmit Körfezi'nin Marmara'ya girdiği yerde durdu. Böylece bu depremler belirli miktardaki stresi Marmara'nın altındaki kırılmayan kabuğa transfer etti. Depremler olmasaydı Anadolu levhası yılda sadece 2,5 cm batıya kayacak ve bu yer değiştirmeye denk gelecek bir stresi Marmara Denizi'nin altındaki kabuğa yükleyecekti. Halbuki bu depremler normalde 200-220 senede birikebilecek olan bir stresi saniyeler mertebesinde Marmara kabuğuna yüklediler ve her sene de 2.5 cm'lik bir stresi yüklemeye devam ediyorlar. İşte bu ne denle Marmara Denizi'nin altındaki kabuğun fazla dayanamayacağını ve eninde sonun da kırılarak büyük bir deprem üreteceğini düşünüyoruz .
Sayfa 28 - Doğan Kitap, Birinci Baskı / Temmuz 2020Kitabı okudu
Bana göre devletin en önemli görevlerinden biri halkın can ve mal güvenliğini sağlamaktır. ihkemizde 1939 Erzincan depreminden bugüne kadar depremlerde yüz bine yakın insan hayatını kaybetti. Bu can kaybı önlenemez nitelikte değildi.Bilim insanları olarak bizler nerede ve ne büyüklükte depremlerin olabileceğini biliyorduk. Bilmediğimiz şey depremin ne zaman olacağıydı. Eğer yöneticilerimiz belirli bir plan ve program içerisinde deprem kuşaklarındaki yerleşim alanlarını deprem güvenli hale getirmek için ciddi bir uğraşın içerisinde olsalardı kuşkunuz olmasın ki can kaybınuz bundan çok daha az olurdu. Üzülerek söylüyorum ki yönetimlerimiz çoğu kez afet yönetimini vazife edinmiştir.
Sayfa 13 - Doğan Kitap, Birinci Baskı / Temmuz 2020Kitabı okudu
Depreme karşı herhangi bir hazırlık çalışmasına başlamadan önce bu analiz çalışmasının yapılması gerekir. Bu nedenle kent (veya hükümet) yöneticilerinin acilen bu bilgileri istemesi beklenir. Ama üzülerek söylemeliyim ki İstanbul veya Marmara Bölgesi deprem tehlikesiyle karşı karşıya kaldığında ne kent yöneticilerinin ne de dönemin hükümetlerinin bu konuda ciddi bir talepleri oldu. Böyle bir analize hiç ihtiyaç duymadılar. Duymuş olsalardı Marmara Denizi'ndeki deprem araştırmaları devlet eliyle yürütülürdü. Daha önce de belirttiğim gibi, bu çalışmaları TÜBİTAK, MTA ve Deniz Kuvvetleri'nin yardımlarıyla ben ve arkadaşlarım (ağırlıklı olarak M. N. Çağatay ve A.M. Celal Şengör) İTÜ'de Avrupa Birliği projelerine girmek suretiyle uluslararası ekip, ekipman ve kaynaklarla yürüttük.
Sayfa 62 - Doğan Kitap, Birinci Baskı / Temmuz 2020Kitabı okudu
Kuzey Anadolu fay zonu (KAFZ)
KAFZ'nun Türkiye sınırları içerisindeki toplam uzunluğu yaklaşık 1600 km kadardır. Genişliği ise çok değişkendir; birkaç kilometreden onlarca kilometreye kadar uzanabilir. Kuşak içerisinde veya yakınında birçok şehir yer alır . En önemlileri, doğudan batıya doğru, şunlardır: Erzincan, Tokat, Amasya, Bolu, Adapazarı, Kocaeli, İstanbul, Yalova, Bursa ve Bandırma. Bu zonda beklenebilecek en büyük deprem 8'dir.
Sayfa 25 - Doğan Kitap, Birinci Baskı / Temmuz 2020Kitabı okudu
Faylar her boyutta olabilir; santi metre boyutundan tutun, binlerce kilometre uzunluğa ve yüzlerce kilometre derinliğe ulaşabilirler. Örneğin, Kuzey Anadolu fayının ülkemizdeki uzunluğu 1600 km'yi bulur.
Sayfa 15 - Doğan Kitap, Birinci Baskı / Temmuz 2020Kitabı okudu