umit bulut
@llovio
34 okur puanı
Temmuz 2021 tarihinde katıldı
Islam icindeki Sunni/Sia ayrismasi yedinci yuzyildan beri var ve bu sebeple neredeyse bu dinin kendisi kadar eski. Hiziplesme Hz Muhammed 632 yilinda oldukten sonra Islam'i kimin yonetecegi uzerineydi. "Sia't Ali" ya da "Ali taraftarlari", bugun Sia olarak adlandirdiklarimiz. Liderligin Hz Muhammed'in soyunda kalmasi gerektigini one surduler, kuzeni ve damadi Ali ibn Ebu Talib'in halifeligini desteklediler. Simdilerde Sunni olarak adlandirdiklarimizsa bunu kabul etmeyen, liderin toplum icindeki alim erkeklerden gelmesi gerektigini savunanlar. Sunniler simdinin Irak'inda cereyan eden Kerbela Olayi'nda Ali'nin ogullarindan birini Huseyin'i oldurerek ustun geldi.
O zamandan beri iki gelenek de digerinin Islam'in dogru halini yasamadigini dusunur; ornegin, Sialar yalnizca Ali ve Huseyin uzerinden peygamber soyundan geldigini soyledikleri dini liderleri tanir.
Yezid'in Huseyin'i olduren kisi oldugu soylendiginden Yezid isminde birinin Sia olmasi pek de ihtimal dahilinde degildir. Sunniler namaz esnasinda kollarini birlestirirken, Sialarin kollari yanlardadir.
Araplarin cogunlugu Sunnidir anca Sialar Iran, Irak ve Bahreyn'de cogunluktur.
Sayfa 113Kitabı okudu
Avrupa Birligi'nin yapisindaki catlaklari gormustuk, bunlar milliyetcilige dogru kismi cekilmelere yol aciyor. Ortadogu'daki fark ise Araplarin ulus devlet kavramina daha az bagli ve bireysel ozgurluk hakkindaki fikirleri tam olarak icsellestirmemis olmalari; bu sebeple, hukumet kurumlari bozuldugunda pek cok kisi ulus devletin oncul
Sayfa 127Kitabı okudu
Israil toplumu
...Eskenazlar genelde acik tenlidir ve yakin tarihteki kokleriyse Avrupa'ya dayanir. Sefaradlar Ibranice'de Ispanya anlamina gelen "Sepharad" ismini almislardir ve cogunlugu 1948 yilinda Israil'in kurulusunun ilan edilmesinden sonra Arap ulkelerinden gitmeye zorlanmis yuz binlerce Yahudi olusturur.
Pek cougunun iyi egitimli olmasindan ve daha once yerlesmis olduklarindan Eskenazlar genelde elit kesmi olusturuyordu; devletin kurulusundan beri siyaset ve is haysti buyuk olcude onlarin hakimiyetindeydi. Son yillardaysa Sefaradlar nufuz bakimindan buyudu, dini partileri siklikla guc dengesini sagliyor ve bu sebeple koalisyon hukumetlerine davet ediliyorlar. Iki mezhep arasinda birkac pratik fark var ancak Ortadogulu ve Avrupali arkaplanlarinin etkiledigi kulturel ve siyasi farklar yuzunden mezhepler arasi evlilikler cok nadir olmasa da halen bir norm degildir. Kulture gelindigindeyse Sefaradlar hem muzik hem de yemek tercihlerinde daha Ortadoguluyken, Eskenazlarin beslenme duzenlerinin kokenleri Dogu Avrupa Yahudiligine gider.
Sayfa 92Kitabı okudu
Okur Takip Önerileri
Black Lives Matter
Dunyanin en zengin ulkesinde beyaz nufustaki her bin dogumda yenidogan olum orani yuzde 4.8 ancak bu oran siyahlar icin yuzde 11.7, yani kabaca Meksika gibi orta siralarda bir ulkenin oranlarina esit.
Daha kotu saglik, daha az servet ve daha dusuk beklentilerin tamami iki yas kadar erken bir donemde gozle gorulur hale gelen daha az egitim
Sayfa 70Kitabı okudu
Arastirmalar giderek daha fazla akil almaz riskler alan ektrem kayakcilarin, genellikle heyecan arayan kisilik tipine sahip oldugunu gosteriyor. Bu durumu bu kisilerin odul yollarinda dusuk reseptor seviyelerine sahip olduklari anlamina gelen genetik faktorlere baglayan kanitlar var. Bunun olasi bir sonucu olarak da bu kisiler arzu edilen zevk seviyelerine ulasmak icin daha fazla uyarici etmene ihtiyac duyarak asiri risklere giriyorlar.
Sayfa 292Kitabı okudu
Uzun suren bir bagimlilik surecinde ozsayginin ve sosyal baglarin yok olmasi uzucu derecede yaygindir. Kulaga cok yavan gelebilir ancak ozsayginin ve sosyal baglarin elde edilmesi, genellikle iyilesmenin cok onemli bir parcasidir cunku kendiniz de dahil olmak uzere kimsenin sizi umursamadigina ikna olduysaniz, neden bir bagimlilikla savasmak icin ugrasasiniz ki?
Sayfa 279Kitabı okudu
Tolerans
Genel olarak bir zevk tepkisini tetiklemek icin odul yolunda genellikle daha fazla dopamin, daha fazla aktivite gerekir. Ilacin ilk deneyimi odul yolunu sasirtir ve odul yolu bir daha tekrar kolay bir sekilde sasirmamak icin kendini zirhla kaplamaya baslar. Bu nedenle uyusturucu bir dahaki sefere ortaya ciktiginda yine bir tepkiye neden olur ama
Sayfa 254Kitabı okudu
...Ozetle; herhangi bir madde kullaniminizi kontrol etmek veya durdurmak zorsa, durum umdugunuzdan daha buyuk bir caba gerektiriyorsa, zamaninizin cogunu aliyorsa, risklere ve tehlikelere ragmen bu davranisi devam ettiriyorsaniz, maddeyi birakmaya calistiginizda sizi gercekten hasta ediyorsa, ayni keyifleri elde etmek icin daha fazla miktarda kullanmak gerektiriyorsa ve isinizi, sosyal hayatinizi veya iliskilerinizi etkiliyor ya da bozuyorsa, o zaman bir bagimliliginizin olmasi muhtemeldir.
Umarim bu noktada birinin akilli telefonuna veya sosyal medyaya bagimli oldugu iddiasinin neden biraz fazlaya kacmak oldugunu anlamissinizdir. Insanlar bu araclari surekli kullaniyor olabilirler ancak cihaz dusup parcalanirsa veya internet birkac saatligine kesilirse nadiren fiziksel olarak kotu hissetmeye baslarlar veya nadiren Snapchat'te tekrar oturum acmak icin asiriya kacip yasadisi yollar denerler
Sayfa 243Kitabı okudu
Antidepresanlarin uzun surede ise yaramasi ve depresyonda diger tedaviler
Noronlar yapmalari gereken her seyi yapmak icin her turlu hayati madde ve sinyali seri halde ureten molekuler uretim hatlariyla dolu kucuk mikroskobik fabrikalardir. Buradaki teori depresyon sirasinda fabrikanin yavaslamasi, uretimi ve hasilati azaltmasidir. Islerin yolunda gitmesini saglamak icin acil durum gucu disinda her seyden mahrum
Sayfa 155Kitabı okudu
Hipokampus
Pek cok calisma depresyon hastalarinin hipokampus boyutunda ve aktivitesinde azalma oldugunu ortaya koymustur. Hipokampus ogrenme ve hafiza icin beynin ayrilmaz ve temel bolgesidir ve bu da diger bircok onemli alanla guclu bir sekilde baglantili oldugu anlamina gelir. Bunun ayni zamanda basa cikma yeteneginin kaybolmasina neden oldugu da goruluyor cunku basa cikabilmek ve hos olmayan deneyimlerden ve ilgili dusunce bicimlerinden ozgurlesip hayatiniza devam edebilneniz icin yeni bilgileri ogrenmeniz ve bu bilgileri saklamaniz gerekiyor. Dusuk performans gosteren bir hipokampus bu yetenegi engeller ve ayrica depresyonu olanlarin nasil gelisme gosteremedigini ve kotu ruh halinden kurtulamadiklarini aciklar.
Sayfa 147Kitabı okudu
Katatoni
Ruh halinin ve duygularin ne kadar duyarli ve degisken olabilecegini gorduk. Ancak beynimiz yeni durumlara karsi daha az degiskenlik gosteriyor ve uyum saglayamiyorsa ruh haliniz kitlenebilir. Elbette beyin calismasi icin ihtiyac duydugu esnekligi tamamen kaybetmez; depresyonu olanlar hala dusunebiliyor, etkilesimde bulunabiliyor ve hareket edebiliyorlar; sadece bunu yapmak olmasi gerekenden cok daha zorlasiyor.
Bununla birlikte bazi ekstrem depresyon vakalarinda, bireylerin daha da tepkisiz hale geldigi, zar zor hareket ettigi veya hic konusamadigi katatoni vakalari vardir. Belki de bu, daha fazla plastisite kaybindan ya da daha da fazla sayida noronun katilasmasindan ve tepkisiz kalmasindan kaynaklaniyor olabilir.
Sayfa 147Kitabı okudu
Noroplastisite kaybi
Elimizde depresyondaki kisilerde beyinlerinin noroplastisitesinin bir sekilde azaldigini gosteren cok sayida kanit var. Depresif bir beynin kilit alanlarda hucresel duzeyde daha az degisebilip uyum saglayabildigini kuvvetle gosteren, artan sayida veri mevcuttur.
Bu nasil depresyona sebeo oluyor? Depresyonun, kisinin dusuk veya kotu bir ruh hali icinde olmasiyla cok fazla tanimlanmadigini, daha cok bu tur ruh hallerinin sabitlendigi ve degismedigi zamanlar olarak tanimlandigini hatirliyor musunuz? Yani kisi cok kotu bir ruh haline girer ve bundan cikamaz; beyninin yaptigi seyleri degistiremez. Depresyona, altta yatan beyin hucrelerimizin her zamanki uyum saglama ve degisme yeteneklerini kaybettigi seklinde bakarsaniz her sey birdenbire daha anlamli gelecektir.
Sayfa 146Kitabı okudu
Noroplastisite
Noroplastisite esasen beynin hucresel duzeyde degisme ve uyum saglama yetenegidir. Beyin kendini yeniden duzenleyebilir, yeni baglantilar kurabilir, ihtiyaci olmayanlari kaldirabilir, zamanla daha onemli hale gelen alanlari ve surecleri genisletebilir ve cok fazla kullanmadiklarini kucultebilir. Bu tur yetenekler hayati oneme sahiptir; beyin basimiza gelen her seye surekli tepki vermeli, yanit vermeli ve uyum saglamalidir. Statik bir beyin olumdur.
Bununla birlikte uzun bir sure yetiskin beyninin esasen kati oldugu, cocukluk ve ergenlik donemindeki gelisimimiz bittiginde, tum gelisim surecinin de bittigi varsayilmistir. Bu varsayima gore beyniniz hayatinizin geri kalaninda oldugu gibi kalmaktaydi. Ancak son bulgular bunun yanlis oldugunu gosteriyor. Dogru, beyninizin genel kitlesel yapisi buyuk olcude yetiskinlige ulastiginizda belirlenmis oluyor; ana yollar ve aglar yerlerini bulmus oluyor ve onlari yeniden duzenlemek veya yeniden uzerinde calisma icin yapilabilecek pek bir sey yok gibi gorunuyor. Ama yine de bir esneklik payi var.
Beyninizi bir ev gibi dusunun. Siz buyudukce ve gelistikce beyniniz olan evin insasi hala devam ediyor. Yetiskilige girdiginizde ev tamamlanmis oluyor. Bu noktada duvarlar veya temeller hakkinda pek bir sey yapamazsiniz ancak yine de evi yeniden dekore edebilir, kablolari degistirebilir, yeni pencereler takabilir, belki bir uzanti ekleyebilir veya sihhi tesisati yenileyebilirsiniz. Bu tur seyler buyuk farklar yaratabilir.
Sayfa 145Kitabı okudu
Bildigimiz antidepredanlar 1940'larin sonlarinda ve 1950'lerde buyuk olcude tesadufen kesfedilmistir. Ilk antidepresanlar, tuberkuloz ve ameliyatlardan sonra kan akisinin bozulmasina neden olan cerrahi sok gibi diger rahatsizliklar icin deneysel ilaclar olarak uretildi. Ancak arastirmacilar kisa surede bu deneysel ilaclarin hastalarin ruh hallerinin yukselmesine sebep olup onlari daha mutlu ve daha enerjik hale getirdigini farkettiler ve bunun altinda nelerin yattigini kesfetmek istediler. Boylece antidepresanlar dogdu.
Sayfa 136Kitabı okudu
320 syf.
10/10 puan verdi
·
13 günde okudu
