Mâturidi Kitâbu't-tevhid adlı eserinde bu konuyu “esbâb,, mârife” başlığı altında ele almıştır.41“Mârifet” kelimesi sözlükte bir şeyi tefekkür ve tedebbür ile idrâk etmek, tanımaktır, İlim kelimesinden daha özel bir anlamı vardır ve zıddı (ilmin zıddı, olan cehalet değil) “inkâr etmek”tir.42
Kelâmda ise “bilgi” bi, şeyi hakikati üzerine tanıma, “ilim” manasında kullanılmıştır.43Mâturidi'nin de “mârifet” kavramını genel olarak “ilim” mana. sında kullandığı anlaşılmaktadır. Te”vilat”ta ise esbâb-ı ilim ifadesini kullanarak, haber kavramını hazfetmiş ve “İlmin sebebi üçtür; bunlar akıl, sünnet ve Kur'ân'dır.” demiştir.44 Mâturidi'ye nispet edilen Tevhid Risâlesi'ndeki ifade ise şöyledir: “Bilgi elde edilen yollar üçtür: havâss-ı-selime (sağlıklı duyular), müstakim akıl (doğru akıl) ve sâdık haber. İlim olan haberden maksat masum peygamberlerden gelen haber ve mütevâtir olan haberdir.”45
.***
41. Mâturidi, Kitâbu't-tevbid, s. 69.
42.Râgıb el-İsfahâni, “Arafa” mad., e/-Müfredât, s. 249.
43. Topaloğlu; Çelebi, “Marifet” mad., Kelâm Terimleri Sözlüğü, s. 205.
44, Mâturidi, Te'vilât, XI, s. 240; Mâturidi'nin başka bir yerde sem' ifadesini haber ve hadis rivayetleri yerine kullandığını naklettik.
45Yeprem, Mâturidi'nin Akide Risalesi ve Şerhi, s. 12-13.