Oturgaçlı-götürgeç Yorumları ve İncelemeleri

Osmanlı’ndan itibaren Türkçenin serencamı akademik olarak titiz bir şekilde eserde ele alınmıştır. Tabii ki esas konu Harf Devrimi sonrası Türk Dil Reformu olup bu, tarihî örneklerle gayet net bir şekilde ortaya konulmuştur. Türk Dil Devrimi’nin amacı devlet ve aydınlar ile halk arasındaki dilden kaynaklanan farklılığı kapatmak olsa da Arapça ve Farsça kelimelerden kurtulma adına Türkçe kelime türetmenin ulaştığı durum aşırıya kaçmıştır. Eserde buna ilişkin çok sayıda ibretlik örnek yer almaktadır. Yazarın Türkçeye hâkimiyeti özelikle kelime türetilen ekler konusundaki analizleriyle şaşırtıcıdır. Yazar zaman zaman da kendini dokundurmalardan alamamaktadır. Uygulamada kelime türetme, Öztürkçe kelimelerle birlikte Batı dillerindeki kelimelerle benzerlik kurulması ve bazı eklerin kullanılması şeklinde gerçekleşmiştir. Türetenlerin dil bilimci değil de, TDK’nın maaşlı çalışanları ve amatörlerden oluşması da ilginçtir. Türkçenin serencamını merak edenler için son derece faydalı bir eser. Kelime uydurma faaliyeti, buna karşı olanlar tarafından üretilen komik kelime ve tabirlerle eleştirilmiştir. Bu da “çok oturgaçlı götürgeç” gibi tabirlerin bu minvalde uydurulduğunu göstermektedir. Bunlar için örnekler: (s. 236) Uçak hostesi : Gök konuksal avrat Otomobil : Öz ittirimli götürgeç Bisiklet : Ayakiter götürgeç Sigara : Tütülsel dumangaç İmambayıldı : İçi geçmiş dinsel kişi Millî marş : Ulusal düttürü

Trajik Başarı: Türk Dil ReformuGeoffrey Lewis · Çeviribilim Yayınları · 201678 okunma