Dil devrimi ve uydurulan komik kelimeler
26 Eylül 1932'de toplanan 1. Dil Kurultayından çıkan en önemli sonuç; dilde hızlı bir sadeleşmeye gidilmesiydi. Şemseddin Sami'nin Kamus-1 Türkî adlı eseri dikkate alınarak Arapça ve Farsça kelimelere yeni karşılıklar bulunacak, eğer bu mümkün olmazsa Türkçe kelimeler üretilecekti. Gazeteler de bu faaliyete destek verecek, yeni kelimeler
HARF DEVRİMİ VE DİL İLE KÖLELEŞTİRME
Aslında tüm aydınları rahatsız eden bir mesele vardı: İş kısa zamanda çığırından çıkmış, dilde tasfiyecilik hareketine dönüşmüştü. Lügat Komisyonu, yabancı saydığı her kelimeyi atıyordu. Aslında durumdan Atatürk de rahatsız olmuş, Falih Rıfkı Atay'a "Dili bir çıkmaza saplamışız ama bu çıkmazdan yine ben çıkaracağım." demişti.60
Harf ve Dil Devrimiyle beraber Osmanlı Türkçesinde yer alan Arapça, Farsça kökenli ne kadar kelime varsa dilden atılmış yerlerine ise başta Moğolca, Soğdca ve ne idiği belirsiz kelimeler alınmıştır. Artık Türkçe diye bir dil kalmamıştır. Hiç kimsenin anlamadığı saçma sapan uyduruk bir dil yaratılmaya çalışıyordu. Kâtip, betimen; takvim, çağbeti; iddianame, sevbeti; vasiyetname, tutsubeti; heykel, kurçaki; üstad, önilt; işgal, tutav; kanun, coşuk; kaymakam, oturak; anne, doğurgaç; baba, doğurtaç; belediye, uray; mebus, saylav; sanat, dorut gibi binlerce saçmalık! Merhaba, kazıklarız; iyi misin, kazıksız bi; kız mektebi, kancık okulu gibi karşılıklar bulunuldu. Daha sonra saçmalama daha da arttı. Sigara; dumansal tüttürgeç, tren; arkadan ittirmeli üstten tüttürmeli götürgeç, otobüs; çok oturgaçlı götürgeç, hostes; gök götürü konuksal avrat, yumurta; tavuksal firlangaç, lokanta; toplumsal otlangaç.
60,Tufan Gündüz, Büyük Olayların Kisa Tarihi 2, Yeditepe Yayınları, 2016 İstanbul, s.90-91
Sayfa 168Kitabı okudu
Uydurgaç
... Daha sonra saçmalama daha da arttı. Sigara; dumansal tüttürgeç, tren; arkadan ittirmeli üstten tüttürmeli götürgeç, otobüs; çok oturgaçlı götürgeç, hostes; gök götürü konuksal avrat, yumurta; tavuksal fırlangaç, lokanta; toplumsal otlangaç.
Bunlar sokakta halkın diline düşmüş, halk bunlar gibi tuhaf karşıladıklarını dalga geçme malzemesi yapmıştı.
Sayfa 169 - Lopus YayınlarıKitabı okudu
Daha sonra saçmalama daha da arttı. Sigara; dumansal tüttürgeç , tren; arkadan ittirmeli üstten tüttürmeli götürgeç, otobüs; çok oturgaçlı götürgeç, hostes; gök götürü konuksal avrat... Bunlar sokakta halkın diline düşmüş, halk bunlar gibi tuhaf karşıladıklarını dalga geçme malzemesi yapmıştı.
Sayfa 169Kitabı okudu
Oturgaçlı-götürgeç
Asansör için, biçerdöver sözcüğü örneksenerek iner-çıkar karşılığı önerilmektedir.
Sayfa 47 - Türk Dil Kurumu Yayınları
