Aynı şekilde bütün kültürlerde dünyayı ve evreni anlama sorununa çözüm üreten kişiler ve kurumlar olmuştur. Filozoflar, aydınlar, kimi toplumlarda şamanlar, kâhinler, kadim ermiş kişiler, bilgeler, kimilerinde bilimadamları, akademi, medrese veya üniver siteler kurmuş, yaşamı farklı yol ve yöntemlere manalandırmıştır.