tarif

Sakın hiçbir kimsenin kalbine hutûr etmeyen şeyi vasıf ve tarife gönül bağlama! Çünkü beşerin hatırlarına gelen şeylerin birçoğunu tarif ve tavsif etmek kâbil olmuyor.

Her tarif aşağıyukarı, ya bir önyargıya dayanır, ya belli bir döneme.

“Tarif edebilseydik, bunca imaya gerek kalmazdı.”

Bizi etkileyen başka bir konu ise kasaba insanlarının kendilerini 'laik 've 'modern' olarak tarif etmeleriydi. Aslında Eğridir birçok anlamda 'modern' bir taşra kasabasıydı ve böyle bir yerdeki İslâmi uygulamaları inceleme konusunda çok istekliydik. Her türlü dinsel etkinlikle ilgili olmamıza karşın etnografik ve politik açıdan geniş bir odağa sahip olmanın önemini biliyorduk.

Felsefeye ilgi duyanlar şu "ideal insanı" tarif ederken çıtayı o kadar yüksek tutmuşlardı ki, ben hayatım boyunca bunun sadece bir hayal olacağından her zaman emin olarak onu aramaktan vazgeçmiştim. Akleden, bilgili, hak bilir, atletik, dürüst, vs. nereye el atsam görecelik sarmalı beni bulduklarımdan vazgeçirmek üzereydi. Ne yapabilirdim? İnsanı tüketen bir şeydi yaşadıklarım. İnsan üzerine kim ne konuştuysa belli ki imkansızı yaratma peşindeydi.
Sonra düşündüklerim rayına girdi. Onun cahilliğine de kibrine de zalimliğine de alıştım. İyi hasletlerini gördüğümde de sevindim. Mesela rol gereği değil ama yüreği yufka olanlarına güvendim. Ağlayabilende kendime bir yakınlık sezinledim. Ama rol kesebilenleri de tanıdım. Sahte gülücüklerden yapma üzüntülülere kadar ne yazık ki çevremde bir sürü insan tanıdım. İyisiyle kötüsüyle, sağlamıyla çürüğüyle onların her birinin insan olduğunu öğrendim. İnsan aslında üzerinde kendi varlığına yakışmayan şeyleri bir kenara attıkça insan oluyordu.