Hakkında
Ayaz Vəfalı 1937-ci il aprelin 1-də Azərbaycanın Astraxanbazar (indiki Cəlilabad) rayonunun Sabirabad kəndində anadan olmuşdur. Burada orta məktəbi bitirdikdən sonra ADU-nun Filologiya fakültəsində təhsil almışdır (1954-1959). Əmək fəaliyyətinə "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti redaksiyasında başlamışdır: burada texniki katib, ədəbi işçi, tənqid və ədəbiyyatşünaslıq şöbəsinin müdiri, baş redaktorun müavini olmuşdur (1960-1976). "Ulduz" jurnalı redaksiyasında ədəbi işçi vəzifəsində işlədikdən sonra (1976-1977), yenidən "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti redaksiyasında tənqid və ədəbiyyatşünaslıq şöbəsinin müdiri (1977-1978), məsul katib (1978-1993), baş redaktorun müavini (1993-1996) vəzifələrində çalışmışdır. 1996-2014-cü illərdə "Ədəbiyyat qəzeti"nin baş redaktoru olmuşdur.
Ayaz Vəfalı bədii yaradıcılığa "Lenin tərbiyəsi uğrunda" çoxtirajlı universitet qəzetində çıxan ilk şeirləri ilə başlamışdır. Azərbaycan EA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun qiyabi aspiranturasını bitirmiş və "Füzuli və folklor" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir.
O, müxtəlif illərdə işıq üzü görən "İllər və nəsillər", "Ürək və od", "Turacın mahnısı", "Bəlkə onda öyrənmişik", "Özü oda yana-yana" şeirlər kitabının, "Füzuli öyrədir", "Sənətkar və xalq", "Füzuli xəlqiliyi" elmi-tədqiqat əsərlərinin müəllifidir. Ayaz Vəfalı həmçinin böyük özbək şairi Əlişir Nəvainin "Leyli və Məcnun", Ukrayna ədəbiyyatının klassiki T.Q.Şevçenkonun "Kor qadın" poemalarını, rus yazıçısı A.Çakovskinin "Qələbə" siyasi romanını (I cild), dünya xalqlarının atalar sözü və məsəllərindən ibarət "Atalar sözü-ağlın gözü" kitabını və daha bir çox xalqların poeziyasından ayrı-ayrı nümunələri Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir.
Dövri mətbuatda şeirləri, tərcümələri və ədəbi-tənqidi məqalələri ilə çıxış edir. "Məhəmməd Füzuli" Beynəlxalq Ədəbi Əlaqələr Fondunun sədridir (1994-cü ildən). Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İdarə Heyətinin (1991) və məclisinin üzvüdür (1997).
Azərbaycanın Əməkdar mədəniyyət işçisi (1984), Azərbaycanın Əməkdar incəsənət xadimi fəxri adlarına layiq görülüb.
Tam adı:
Ayaz Cəfərov
Unvan:
Şair, Tənqidçi, Ədəbiyyatşünas
Doğum:
Sabirabad, Cəlilabad rayonu, Azərbaycan SSR, 1 Nisan 1937
Okurlar
1 okur okudu.
1 okur okuyacak.
Kitaplar
Çevirdiği Kitaplar
Sözler ve Alıntılar
Vaqif doğma dilini o qədər sevmiş, onu o qədər əzizləyib özününküləşdirmişdir ki, hətta yeri düşəndə "Azərbaycan dili" əvəzinə "Vaqifin dili" deyilməsi haqqını da qazanmışdır. Xalq şairi Səməd Vurğunun "Yevgeni Onegin" müəllifi Puşkinə həsr etdiyi "Böyük şairin şərəfinə" adlı şeirində belə bir bənd var:
Axıtdım alnımın inci tərini,
Yanmadım ömrümün iki ilinə.
Rusiya şeirinin şah əsərini
Çevirdim Vaqifin şirin dilinə.
Vəsfi-xali-ləbini bilsə idim naməqdur,
Arizusunda qara bağrımı qan etməz idim.
Aşiq bilməyib ki, məşuqunun xalını vəsf etmək qeyri-mümkündür, yoxsa onun arzusu ilə bağrını qan etməzmiş...
Söhbət xalın tərifinin getdiyi yerdə sadəcə "bağrımı qan etməzdim" yox, "qara bağrımı qan etməzdim" deyilir; bu, həm xalın rəngini bildirən işarədir, həm də aşiqin yanıb qaraldığına işarədir.
Əhli-ürfan, nüktədan, şairsevən, aşiqpərəst,
Bir müvafiq məhliqayi-mehriban sevmək gərək.
Deməli, Vaqifin məhəbbətinə yalnız o gözəl nail ola bilər ki, həm zahirən, həm daxilən gözəl olsun, şairin sevgisini qiymətləndirə bilsin. Təsadüfi deyil ki, Vaqif şeirlərində bir məsuliyyət hissi tez-tez xatırlanır: "Hər yetən gözələ gözəl demənəm", "Öyünməsin kimsə gözələm deyib, Ayrı təhər olur halı gözəlin..."
Füzuli irsi az qala hər sətri ilə təsdiq edir ki, eşq onun bütün mənəvi varidatı, var-yoxu deməkdir. Ney kimi hər nəfəs alanda eşq havası ilə dillənir, naləsi fələkləri oyadır. Bu fikri şair bəzən müxtəlif və çox incə, bir-birindən gözəl şəkildə ifadə etsə də, birbaşa demir. Ancaq elə bir misra tapmaq mümkün deyil ki, onda eşq odu ilə isinmiş nəfəsi duyulmasın.
"..."Platonun dediklərini həqiqət sayma!" deyən Füzulinin eşqini platonik eşq çərçivəsinə salmaq təşəbbüsləri çox qəribə və gülüncdür. Yaxşı olmazmı ki, Füzulini aparıb qədim Yunanıstana çıxartmaqdansa, onun sənətinin ruhunu, onun eşqini, görüşlərini birinci növbədə mənsub olduğu xalqın ruhunda axtaraq."
Heç bir ağıllı adam Platonun - o əzəmətli filosofun irsinə xor baxa bilməz. Ancaq "Füzulinin eşqi platonik eşqdir" - deyən alim özü hiss etsə də, etməsə də oxucuya belə bir yanlış yol göstərir ki, şairin xalqına, vətəninə, irsinə göz yum; əvvəlcə Platonu oxu, sonra gəl həmin platonik məhəbbəti Füzulidə axtar.
İletiler
Füzuli bu gün də öyrədir... Böyük, zəngin yardıcılığı ilə, xalqdan nəyi və necə öyrənmək sirlərini dərindən-dərinə əks etdirən dühası ilə öyrədir.🌟
Füzuli öyrədir
Yorumlar ve İncelemeler
