Hakkında
277’de (890) bugünkü Afganistan’ın Sicistan bölgesinde harabeleri bulunan Büst’te doğdu. Arap kabilelerinden Temîm’e mensup olduğu için Temîmî nisbesiyle de anılır. İlk öğrenimini Büst ve çevresinde yaptı. Yirmi üç yaşlarında iken tahsil maksadıyla Taşkent’teki İsbîcâb’dan başlayarak Horasan, Mâverâünnehir, Irak, Hicaz, Şam, Mısır ve İskenderiye’ye kadar uzanan bir seyahat gerçekleştirdi; başta hadis olmak üzere fıkıh, Arap dili, kelâm, felsefe, tıp ve ilm-i nücûm alanlarında birçok hocadan faydalandı ve âlî isnadla rivayet imkânı buldu. Basra’da en yaşlı hocası muhaddis, edip ve tarihçi Ebû Halîfe Fazl b. Hubâb el-Cumahî ile Zekeriyyâ es-Sâcî, Mısır’da Nesâî, Musul’da Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî, Nesâ’da Hasan b. Süfyân, Harran’da Ebû Arûbe, Buhara’da Büceyrî, Nîşâbur’da Muhammed b. İshak es-Serrâc gibi âlimlerden hadis rivayet etti. Nîşâbur’da kendisinden hadis ve fıkıh dersleri aldığı İbn Huzeyme’nin metodunu benimsedi. Ayrıca Mufaddal b. Muhammed el-Cenedî, Ebü’l-Abbas ed-Degūlî, İbn Ebû Dâvûd, İbn Cevsâ ve İbn Ebû Hâtim’den faydalandı. Dârekutnî, Ebû Abdullah İbn Mende, Hâkim en-Nîsâbûrî, İbn Habîb en-Nîsâbûrî, Muhammed b. Ahmed en-Nûkātî, Abdurrahman b. Muhammed el-İdrîsî, Târîḫu Buḫârâ müellifi olup Guncâr diye anılan Muhammed b. Ahmed el-Buhârî gibi âlimler onun talebeleri arasında yer aldı.
Eserleriyle olduğu kadar takvâsıyla da tanınan İbn Hibbân’ı Sâmânoğulları emîrleri Semerkant, Nesâ ve daha başka yerlere kadı tayin etmişlerdir. Sâmânî Emîri Ebü’l-Muzaffer, Semerkant’ta hadis talebeleri için İbn Hibbân’ın adına bir suffe yaptırmış, İbn Hibbân da burada 330 (941-42) yılına kadar hadis ve fıkıh okutmuştur. 334 (945-46) ve 337’de (948-49) Nîşâbur’da imlâ meclisleri kurarak hadis dersleri vermiş, kendi adına yaptırılan hankahta bazı eserlerini yazdırmıştır. Nîşâbur’daki ilk imlâ meclisinde henüz on üç yaşındaki Hâkim en-Nîsâbûrî’yi müstemlî olarak çalıştırdığı bilinmektedir.
İbni Hibban, Müslüman alim, muhaddis, tarihçi, birçok meşhur eserin yazarı ve "Horasan Şeyhi"dir. İbn Hibban Semerkand'ın Kadı vekilliğini yapmış, Fıkıh, Hadis-i şerif, Astronomi, Tıb, vs. disiplinlerde tecrübe sahibiydi. İslami ilimleri zamanın ünlü bilim adamları ile okumuştur.
İbn Hibbân 21 Şevval 354’te (20 Ekim 965) Büst’te vefat etti ve evinin yakınındaki hadis medresesinde defnedildi.
Tam adı:
Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî
Unvan:
Hadis ve fıkıh Alimi, Muhaddis Tarihçi
Doğum:
Sicistan, 890
Ölüm:
Büst, 20 Ekim 965
Okurlar
4 okur beğendi.
8 okur okudu.
1 okur okuyor.
11 okur okuyacak.
Sözler ve Alıntılar
İyiliği Tavsiye Etmek veya Kötülükten Sakındırmak...
Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuşlardır:
“Öyle bir zaman gelecek ki insanlar iyiliği tavsiye etmeyecek, kötülükten de sakındırmayacaklar.”
(Heysemî, Mecmauz-zevâid, VII, 280)
Güzel Ahlak ve Sukünet...
Enes Bin Malik (r.a)'den;
Rasûlullah (sav) buyurdu ki;
"Ey Eba Zerr! Sana yükte hafif,
mizanda başkalarından ağır gelecek olan iki hasleti bildireyim mi?"
"Evet Ey Allah'ın Rasulü!" dedi.
"Sana güzel ahlakı ve sessizliği korumanı
tavsiye ederim.
Muhammed'in nefsi elinde olana yemin
ederim ki, mahlukat bu ikisinin dengi gibi
bir amel işlememiştir."
Kitabu's Samt (558) Bezzar'dan; Mecmauz Zevaid (8/22) Metalibu Aliye (2540) hasendir.
"Bana bir defa salavât getiren kişiye Yüce Allah on defa salavât getirir ve on günahını da siler" (3)
3- İbn Hibbân, İhsân 2/130 (901), Nesâî, Amelu'l-Yevm ve'l-Leyle (62, 63, 362, 363, 364) ve diğer hadis kaynakları
"Bizden bir hadisi işitip (ezberledikten sonra) onu işittiği şekilde bir başkasına ulaştıran kimseye Allah (kıyamet günü) merhamet eylesin. Kendisine bilgi ulaştırılan nice kişi vardır ki, o bilgi kendisine bizzat işiten kimseden daha kavrayışlı olabilir." (1)
Başka bir kanalla bu hadisin aynısı rivayet olunmuştur. Farklı olarak (bu rivayette) "Allah kişinin yüzünü ağartsın" ifadesine yer vermiştir. (2)
Ebû Hureyre der ki: Resûlullah (sallallahu aleyhi vesellem) bir askeri birlik gönderirken askerlerden her birine sırasıyla: "Ey filan! Senin ezberinde Kur'ân'dan ne var?" diye sorup okuttu. Bu şekilde yaşça içlerinden en küçük olan birinin yanına geldi ve: "Ey filan! Senin ezberinde Kur'ân'dan ne var?" diye sordu. Adam: "Şurası şurası ve Bakara sûresi var" diye cevap verdi. Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem): "Ezberinde gerçekten de Bakara sûresi mi var?" diye sorunca, adam: "Evet" diye karşılık verdi. Bunun üzerine Resûlullah (sallallahu aleyhi vesellem): "Git! Bunların komutanı sensin" buyurdu. Birliğin ileri gelenlerinden biri: "Ey Allah'ın Resûlü! Yeminler olsun ki, Kur'ân'ı öğrenmeme engel olan şey, ondan gafil kalıp hakkını verememe korkusudur" deyince, Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem): "Kur'ân'ı öğrenin, onu okuyun ve ondan gafil kalmayın. Kur'ân'ı öğrenen, onu okuyan ve onunla amel eden kişi misk doldurulmuş torba gibidir. Kokusu her taraftan alınır. Onu öğrenip de ondan gafil kalan kişi de içi misk doldurulup da ağzı bağlı tutulan torba gibidir." buyurdu. (1)
İletiler
Akıl
Akıllı kimsenin, dünyâ ile ilgili bir menfaati kaçırdığı zaman, bunu kendine gam ve üzüntü yapması uygun değildir. Çünkü üzülmekle ele bir şey geçmez. Fazla üzülmek akla zarar verir.
İbn - i Hibbân
Allahım ayaktayken beni İslamla koru, otururken beni İslamla koru, uyurken beni İslamla koru. Hakkımda hiçbir düşman ve hasetçinin isteğini yerine getirme. Perçeminden tuttuklarının şerrinden sana sığınırım. Her hayrı senden isterim bütün hayırlar senin elindedir.
İbn - i Hibbân
Akıllı kişi dünya ve dünyanın çiçeği mesabesinde olan güzelliklere aldanmaması ve bu güzelliklerin kendisini, ebedi olan ahiret ve daimi olan nimetleri için çalışmadan alıkoymaması gerekir.
Akıl sahibi dünyaya, ancak Allah'ın verdiği değer kadar değer vermeli, çünkü dünyanın akıbeti fanilik ve yok olmadır. Binaları harab olur, sakinleri ölür, güzelliği ve çekiciliği gider, yeşilliği solar, kibirli sultanları, yoksul, fakir ve hakirleri kalmaz, birer birer gider. Üzerine ölüm suyu dökülür.
Hiç bu sıfatlara haiz olan bir şeyle kalb mutmain olur mu? Kalb ancak akıl ve hayaller üstü ve ebedi olan nimetlerle donatılmış olan cennetle mutmain olur. Dikkat et, faniye aldanma..
İbn - i Hibbân
Yorumlar ve İncelemeler
Henüz kayıt yok