Rogers Brubaker Gönderileri
Rogers Brubaker kitaplarını, Rogers Brubaker sözleri ve alıntılarını, Rogers Brubaker yazarlarını, Rogers Brubaker yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Weber üzerine
Sosyalizme karşı soğuk olan ve onun yaşamın bürokratikleşmesini hızlandıracağından, işçinin değil, memurun diktatörlüğünü beraberinde getireceğinden korkan Weber, bununla birlikte kapitalizmin tözel irrasyonalitesinin sosyalist eleştirisi taraftarıydı.
Güçlerini piyasa alışverişlerinden alan ekonomik açıdan ayrıcalıklı grupların formal rasyonaliteyi en üst düzeye çıkarmada çok güçlü çıkarları varken, ekonomik açıdan tehdit edilen veya öncelikli olmayan grupların ekonomik yaşamı tözel düzenlemeye tabi kılmada ve böylece formal rasyonaliteyi azaltmada eşit ölçüde güçlü çıkarları vardır.
Yüksek derecede formal rasyonalite ile nitelendirilen modern kapitalist ekonomik düzen hesaplanabilirlik, verimlilik ve gayrişahsilik değerlerini en üst düzeye çıkarır ancak eşitlikçi, kardeşlik ve hayır işleri değerlerine derinden düşmandır.
İlk olarak, rasyonalite şeylere bağlı değildir, onlara atfedilir. İkincisi, rasyonalite ilişkisel bir kavramdır: Bir şey sadece belirli bir bakış açısından rasyonel olabilir, kendi içinde veya başlı başına asla.
Özgül olarak rasyonelite deneyimlemek
Entelektüelleşme, hiçbir gizemli öngörülemez kuvvetin meydana çıkamayacağı ve kişinin dolayısıyla hesaplama ile her şeyi denetim altına alabileceği inancını teşvik eder.
Din ve ahlak alanında bağımsız rasyonelleşme, tarihin büyük bir ironisiyle mükemmel bir şekilde kapitalizmin acayipliklerine adapte olduğu ortaya çıkan disiplinli, iş merkezli bir iç yönelimi yaratırken, bilim, teknoloji, hukuk ve uygulama alanlarında rasyonelleşme, hesaplanabilir bir dış ortam yarattı.
Püriten üzerinde günahsızlığını teyit etme psikolojik baskısı ve ekonomik başarının lütfun en önemli işareti olarak yorumlanması, dünyevi asketizm ve kapitalizmin ruhunun, davranışları aynı istikamete yönlendirdikleri anlamına geliyordu. Üstelik laikleştirilmiş dünyevi asketizm, kurtuluş ile birincil endişesi zayıfladıkça kapitalizmin ruhundan ayırt edilemez oldu.
Elbette formal sözleşme özgürlüğü, herkesin eşit şekilde sözleşmeli mutabakatın şartlarını belirleyebileceğini garanti etmez çünkü mülk dağılımındaki hukuki olarak korunan eşitsizlikler, pazarlık gücündeki eşitsizlikleri üretir.
Modern kapitalist rasyonalite hesaplanabilirliğe dayanır, modern hukuki rasyonalite ise formalizme.
Aşırı formal rasyonalite, tekil işçiyi üretimin herhangi bir maddi aracı gibi hesaplanabilir üretim enstrümanı ve salt araç olarak ele almayı gerekli kılar.
İçinde hareket ettiğimiz gerçeklik, Marx gibi Weber için de modern yaşamımızın en vehim kuvveti olan kapitalizmin tahakkümü altındadır. Ayrıca Weber için modern endüstriyel kapitalizmin en belirgin özelliği eksiksiz rasyonel hesaplanabilirliğidir.