İlk kez bu kadar sade bir hikaye okudum. Fakat bu sadeliğe rağmen muazzam da bir duygu yoğunluğuna sahip idi. Üstelik üslubu da çok yalın ve yine buna rağmen imge, tespit ve masajları da çok güçlüydü. Eserin beni en çok etkileyen özelliği ise bir çocuğun ruh dünyasını -sanki bir çocuğun bedeninden yazılıyormuşçasına- yetkin bir şekilde tasavvur edebilmesiydi.
Öyleki ne Bruno ile ne de Shmuel hatta Gretel ile özdeşleşmekte hiç zorlanmadım. Onlarla çoğu kez ve aynı durumlara aynı tepkileri verdim. Hatta muhakemelerimiz, komplekslerimiz, tavırlarımız dahi aynıydı. Adına empati mi denir bilmiyorum ama ilk kez karakterleri bu kadar yakından tanıdığımı farkettim.
Diğer yandan eser, kurgusuyla, Alman aile ve toplum yapısını da ziyadesiyle sağlam bir şekilde tasavvur ediyor ve insan, eseri okuyunca “bu alman kolektif bilincinden de ancak böyle bireyler yetişebilirdi” demeden edemiyor.
Yazarın “sana anlatmak istediklerim var ama ben anlatamam sen anlamalısın” dediğini bütün satırlarından işittim.
Ve tüm bu ağır basan özelliklerine rağmen kurgu da tamamen arka plana itilmiş değildi. Zira fevkalade etkileyici bir son ile nihayete erdi. Hatta etkisi ise uzun süre ruhumu eseri etmeye devam edecek gibi...
Evet, öyle duygusal bir son ki bu, “bir şeyler yapmak gerek” güdülemesinden bir müddet yerimde duramadım. “Hissedebiliyorsan insansın” sözündeki gerçeği en deruni idrakim ile gerçekledim...
“Hiçbir suç kimliğe ait olmadığı gibi hiçbir kimlik de insanı masumlaştıramaz. Zulmeden de zulme uğrayan da tek tek bireylerdir...”
...
Bu eseri, bütün kitap severlere muhakkak öneriyorum.
Burcu Yenidoğan
