Tabii... Benim umudumu kıran yazarın savı değil; Sünni Arap toplumuna dair Fas'tan verdiği örnekler. Bu örnekler, son dönemde çeşitli ortamlarda da sıklıkla gözlediğim İslam anlayışını ve tutuculuğu yansıtıyor. Umudumu kıran bu; ne kadar istesek de bu konuları "insanlık" temelinde ele almak, "dine hakaret" ile suçlamadan konuşamayacakmışız gibi hissediyorum. Gençliğimde bir 10 yıla kalmaz, bu konuları daha rahat konuşabilir oluruz derdim; şimdi ise kimi zamanlar geriye gittiğimizi hissediyorum. İnancım hala olsa da hayal kırıklığım bundan. Bu arada siz yanlış anlamamışsınız; ben kendimi gerçekten de hiç iyi ifade edememişim😔
Araştırmasındaki eksikliğe gelince, Mernissi Fas toplumuna dair yaptığı 2 araştırmayı paylaşıyor eserinde: Biri, birebir kendi yaptığı görüşmeler sonrası derledikleri, diğeri ise bir radyoda dini danışman olarak çalışan imama -bizdeki Ramazan programcıları gibi sanırım- gelen mektuplar... İlk araştırmada konuştuğu kitle çok küçük, 20den az; ikincisinde sayı biraz daha anlamlı, 500lerde, ama her ikisinde de istatistiki olarak yapılmış analizler yok -ya da kitapta yok-. Biz görüşmelerin detayını, değişik kriterlere göre trendleri falan bilmiyoruz; Mernissi sadece bu araştırmalarının kendisine düşündürdüklerini paylaşıyor bizimle. Her ikisi de ilginç geldi ve o yüzden bu sosyolojik araştırmaların bilimsel bir temele oturmasını isterdim.
Ben de yazarın çıkarımlarının sizi umutsuzluğa götürdüğü olarak yorumlamıştım ama şimdi oldu anladım evet. "ne kadar istesek de bu konuları "insanlık" temelinde ele almak, "dine hakaret" ile suçlamadan konuşamayacakmışız gibi hissediyorum." Bu kaygınızın 10 yıl öncede hatta bir 10 yıl sonrada süreceği görünüyor. Tabi bunun yanında gelişmekte olan toplumlarda dahil, Dünya sekülerleşmeye doğru hızlıca ilerliyor. Arzu duyduğunuz ortamın oluşması kaçınılmaz ama biz buna yetisirmiyiz bunu kestirmek zor. Görüldüğü gibi dinlerin diskuru herkesi kucaklayan, barışçıl bir dil değil. Tüm insanlığı kucaklayan, insani meselelerimizi saptayan ve çözüm getiren bir dile ihtiyaç olduğu her geçen gün daha da belirginleşiyor. Din gibi dogmatik anlayışlarla ortak meselelerimizi çözemiyoruz. Bence insanlar bunu geçmiş yıllara göre daha çok farkedebiliyorlar. Ben gelecek için fazlasıyla umutluyum. Artık insani meselelerimizi, rasyonel bir yaklaşımla, insana yakışır biçimde çözüm getireceğimiz günler gelecek. Bunu hiç bir güç durduramaz.
Son olarak, araştırma yaparken istatistik bilgiler, kuşku götürmez kanıt değeri taşırlar elbette. Yazar bu konuda vurdumduymaz davranmış belkide.
Çok teşekkür ederim hem açıklamalarınız için, hem de kıymetli incelemeniz için.
Rica ederim. Ben de katkınız için çok teşekkür ederim. Yazdıklarınız yazarın da kitapta sıklıkla dile getirdiği bir görüş; o da diyor ki hala 600 yılının toplumsal dinamiklerine göre tanımlanmış bir aile yapısı üzerinden mutlu insanlar ve sağlıklı bir toplum yaratma hedefi gerçekçi değil. Kaldı ki, özünde çok daha sıkı yaptırımları olan bir çok ahlaki kural kapitalizme uyum sağlamak adına kolaylıkla göz ardı edivermişken sadece "namus"a ve "kadın"ı eve kapatmaya odaklanmak saçma. Hatta şöyle bir kısım var kitapta; "Fas toplumunda insanlar kadının ne giyip ne giyemeyeceğini, nereye gidip nereye gidemeyeceğini tartışacakları zamanda bilimsel konulara zaman ayırsalardı şu anda bambaşka bir yerde olurduk." diyor.
Son kısımda ki yargının benzeri Türk toplumunda yok mu? Meselâ; Türk toplumu genci yaşlısı topyekûn tüm enerjisini, tüm zamanını güncel politikayı, ekonomiyi, başkalarının hayatlarını takip etmekle harcamıyor mu? Bir de yaşam koşullarının zorluğu, iş hayatinda geçirilen zamanın fazlalığı, Maslowun ihtiyaçlar piramidinin en üst noktasına yani kendini gerçekleştirme gereksinimine ulaşmayı engellemiyor mu. Bu durum daha çok gelişmemiş ve gelişmekte olan toplumlarda görünüyor. Kuzey Batı Afrika'dan Basra körfezine kadar İslam kültürünün hissedildiği her yerde benzer durumların yaşandığını zannediyorum.
Doğru, katılıyorum. Bu zinciri kıran kazanacak bence zaten.
Yorum yapabilmek için giriş yapmanız gerekmektedir.