Modern hukuk devletinin temel yapı taşları
Öyle ki modern hukuk devleti tasarımının güdümleyici değerleri, bireyin özgürlüğü ve insan hakları olarak karşımıza çıkar. Bu değerleri yaşama geçirmek üzere devlet kudretini sınırlandırmada başvurulan en önemli araçları şöylece sıralamak mümkündür: a) devletin bir hukuk metni, yani anayasayla çerçevelenmesi, b) devlet kudretinin değişik organ ve kurumlar arasında paylaştırılması, yani yasama, yürütme ve yargı erklerinin ayrılığının sağlanması, c) devlet faaliyetlerinin hepsinin hukuk kurallarına bağlanması, yasaların yürütme ve yargı erkinin işlem ve eylemlerine karşı üstünlüğünün, yani hukukun egemenliğinin ve hukuk güvenliğinin sağlanması, d) hukuk kurallarına bağlılığın bağımsız yargı organlarınca sağlanması, yani yargı denetiminin gerçekleşmesi, e) bireylerin mal varlıklarına yapılan yasal veya yasadışı müdahalelerde, bireye bir tazminat ödenmesinin sağlanması, yani devletin birey karşısında mali sorumluluğunun garanti edilmesi.
Hukuk Devleti Nedir?
... en yalın şekilde, “hukukla sınırlanmış devlet” olarak tanımlanır. Başka bir ifadeyle hukuk devleti, kendi yaptığı hukukla kendini sınırlandıran devlettir. Bundan amacın, toplum yaşamına bir veya birkaç kişinin keyfiliğinin değil, yasaların egemen olmasını sağlamak olduğu açıktır.
Spinoza, Kant, Locke ve Montesquieuya göre modern devlet
Devlet egemenliğinin kaynağı, bu egemenliğe meşruiyetini veren şey, bireyler arasındaki toplum sözleşmesidir. Devlet, toplum sözleşmesiyle birbirine bağlanan bireyler, yani yurttaşlar için vardır, onların aralarındaki bu sözleşmeyle meşrulaşır ve bundan ötürü topluma (sivil toplum) tabi olmalıdır. Devlet, varlığını borçlu olduğu toplumu aşamaz.
Polis Devleti nedir?
Polis devleti, kendisini her durumda hukukla sınırlandırmak istemeyen, toplum düzeni adına hukuk dışı uygulamalara başvurma hakkına sahip olduğunu düşünen devlet tipi olarak, devleti toplumsal kaosu önlemek üzere oluşturulmuş bir yapay varlık sayan devlet felsefesiyle yakından bağıntılıdır.
Marx'a göre devletin amacı nedir?
Karl Marx’a göre devlet, Rousseau, Hobbes ve Locke’un belirttikleri üzere yapaydır, insan eliyle oluşturulmuştur. Ne var ki kaostan kurtulup düzen kurmaya yönelik olarak oluşturulan bu yapay varlık, bu düzenin her zaman egemen sınıfların çıkarlarına uygun bir düzen olmasını sağlayan bir aletten başka bir şey değildir.
Ahlak felsefesi (etik) ile hukuk felsefesinin temel kavram ve sorunlarının, herhangi bir ahlak ve herhangi bir hukuk anlayışından bağımsız olarak tanımlanıp irdelenmesinin ve tartışılmasının mümkün olmadığı, özellikle son iki yüz elli yıldır bu kavram ve sorunların liberal ve liberal olmayan anlayışlar ve tabii ki ideolojiler çerçevesinde tartışılmakta olduğu açıkça görülmelidir. Liberalizmin bu konu ve sorunları (üstelik küçümseyici bir tavırla) ideolojiler üstü bir zeminde tartışmak gerektiği hususundaki iddiasını da, liberalizm savunucularının bir ideolojik taktiği olarak değerlendirmek gerektiğini, hatta bunun bir tuzak olduğunu ve bizim ülkemiz gibi ülkelerin düşünen insanlarının bu tuzaktan sakınmak zorunda olduklarını vurgulamak istiyorum.
°°°°°°°°°°°°
“Eğer bir kimse bana, ahiretim ile ilgili bir defa
iyilik edip, dünya ile ilgili binlerce kötülük etse,
ben onun bir defa yaptığı iyiliği önemli görürüm.
Çünkü iyi ahlak bunu gerektirir.”
°°°°°°°°°°°°
Sayfa 11 - Destek YayınlarıKitabı okuyor
gücünüzü zekâ sanıyorsunuz, şiddetinizi ahlak, cehaletinizi büyüklük.
Sayfa 25Kitabı okudu
"... en iyi olanı umut et fakat en kötüsüne hazır ol."
"Doğanın arzuları sınırlıdır. Yanlış bir kanıdan doğan arzularsa dur durak bilmezler. Hatalı biri için tükenen hiçbir şey yoktur. Yol yürüyen için bir son vardır, yolunu şaşıran için sonsuzluktur sınır. O halde kendini boş şeylerden kurtar. Aradığın şey doğal bir istek midir, yoksa kör bir istek mi diye anlamak istersen, bu istek bir yerde durabilir mi diye bir bak bakalım. Çok yol alan için yürüyecek çok yol kalmamışsa, bil ki o yol doğal bir şey değildir."
Aristoteles'in sistemleştirdiği resmi ahlak, insanların hayvanları kendi amaçları için kullanmaları gerektiğini ve bundan vazgeçmeleri halinde hayvani bir yaşam sürme gibi büyük bir tehlikeyle karşılaşacaklarını öğretir.
Sayfa 18Kitabı okudu
“Had bilmeyi bilmezler ama karşısındakine,
Had bildirmeyi,yasak ve sınır koymayı çok sever toplumumuz.
Bu durum gittikçe de ahlak sorunu olarak etrafımızda yaygınlaşmakta olan bir özellik oldu ne yazık ki.
Nedense kural tanımayanlar,kendi koydukları veya bekledikleri kurallara,sınırlamalara,
Muhataplarının,kendi düşündükleri gibi isteklerine uymasını beklerler.
Oysa had bilmek için,İnsanın önce kendini bilmesi,kendisinin uyulmasını istediği kurallara,sınırlara,değerlere, öncelikle kendisinin uyması gerekir.
Eğer duracağı yeri,sınırları,değerleri bilmiyorsa o kişi,
Haddini de bilmiyor demektir…”
"Kötü ahlâk, kırılmış çömleğe benzer; ne (ilk hali gibi) tamir edilir ne de toprağa dönüşür."
Vehb. b. Münebbih
Yüce Allah'ın, kullarından sahip olmalarını istediği âdâb arasında söz ve fillerde nezih olmak, çirkin ve seviyesiz sözler söylememek, sövmekten ve anlamsız tartışmalar yapmaktan kaçınmak da vardır. Bunun yerine insan güzel ahlak sahibi, yumuşak huylu, herkesle güzel geçinen, insanların kendisine verebilecekleri eziyetlere karşı sabreden ve bütün bunları Allah'ın emrine uymak ve mükâfatını elde etmek üzere yapan bir kimse olmalıdır
