Tarihi bir film çekmek zor iştir. Konu Atatürk ve yakın tarih ise daha da zordur...
Filmde Onuncu Yıl marşı ile Dağ Başını Duman Almış marşı için çok özenilmiş sahneler hazırlanmıştı. Mirasçılarından saygıyla izin rica ettik. Mirasçıların temsilcileri yüksek telif ücreti istedi. Bizi ücretin yüksekliği değil, artık millete mal olmuş olan bu marşlar için para istenmesi şaşırttı. Dağ Başını Duman Almış marşı bir İsveç halk müziğidir. Selim Sırrı Bey'in aktardığı bu müziğe Ali Ulvi Elöve söz yazmıştır. Bu marşın yalnız müziği için de ücret istediler...
Sayfa 101 - Bilgi Yayınevi, Ankara, 13. Basım: Kasım 2017Kitabı okudu
Dağ başını duman almış
Gümüş dere durmaz akar
Güneş ufuktan şimdi dogar
Yürüyelim arkadaşlar !
Bu melodiyi ilk kez , beden eğitimi öğretmeni Selim Sırrı Tarcan, yüksek eğitim için gittiği isveç'te duymuştu. "Şakıyan üç kız " isimli bir şarkıydı. Jimnastikte kullanabilirim diye düşünmüştü, notlarını kaydetmiş, Türkçe öğretmeni ve şair Ali Ulvi Elöve'den rica etmiş, söz yazmasını istemişti.
Birinci Dünya Savaşı'nın tamamen aleyhimize döndüğü, milletin derin ümitsizlik yaşadığı günlerdi. Ali Ulvi bey bu duygularla oturmuş , yazmıştı, " dağ başını duman almış ..."
Tarihte ilk kez 1916 yılında erkek öğretmen okulunun beden eğitimi gösterileri sırasında söylenmişti. Özellikle gençler tarafından öylesine sevilmiş, öylesine yüreklendirici bulunmuştu ki , kulaktan kulağa tüm yurda yayılmıştı.
Ve , bu marşı ezbere bilenler arasında, bu milletin kaderini ve tarihinin akışını değiştirecek olan Mustafa Kemal de vardı.
Sayfa 60Kitabı okudu
19 Mayıs Kutlamalarının Kökeni
İşin kökü, İttihat ve Terakki dönemine kadar uzanıyor. Devrin Maarif Nezareti Müfettişi olan Selim Sırrı (Tarcan şahsi teşebbüsüyle 12 Mayıs 1916'da (yani Samsun'a ayak basılmasından yaklaşık üç yıl önce) ilk defa bir "Idman Bayramı" kutlanmasına ön ayak olmuştur. Kadıköy'dek Ittihad Spor Kulübü'nün çayırında gerçekleşen bu ilk ldman Bayramında yeni bir zeybek oyunu da (Sarı Zeybek dâhil olmak üzere çeşitli gösteriler düzenlenmiştir. Avrupa ülkelerindeki jimnastik şenliklerinden esinlenen bu bayram için bir de marş yapılmasına kanaat getiren Selim Sırrı, İsveçli Felix Korling'in Tre Trallade Jantor (Tralalla Diyen Üç Kız) adlı şarkısını, Gençlik Marşı adıyla uyarla mış, sözlerini Ali Ulvi Elöve yazmış ve sonunda ortaya
zim "Dağ başını duman almış" adıyla bildiğimiz marş çıkmıştır...
Sayfa 94 - Timaș Yayınları, 7. Baskı (2008)Kitabı okudu
Sabah erken horoz öter
Sanki keskin sesiyle der:
Kalk işini yoluna ko
Kukuriko, kukuriko!
Ali Ulvi Elöve
Sayfa 9 - Parıltı Yayıncılık
Yılmaz Özdil, Son Cüret, Sia Kitap, Ekim 2020
NOTLARIM:
Milli mücadelenin ilk direniş bildirisi Mekteb-i Sultani’ de yapıldı.
Alsancak X Punta / Bahribaba Parkı X Maşatlık olmuştu.
Yunan halkında Megali İdea anlayışı
ONDA BÜYÜK BİR ÖĞRENME AÇLIĞI VARDI
Biliyor musunuz, Atatürk'e Selanik'te Jean Jacques Rousseau'yu ben sevdirdim. Akşamlar Beyazkule'de bir meyhaneye çıkardı. Çoğu zaman yanında arkadaşları olur, fakat bir akşam yalnızdı. Ben de yalnızdım. Masa komşuluğundan başlayarak dostluğa kadar işi ilerlettik. Sık sık buluşmaya başladık. Ben o zamanlar Jean Jacques Rousseau'yu üzerinde çalışıyordum. Bu çalışımalarımla ilgilendi. Mustafa Kemal'de büyük bir öğrenme açlığı vardır. Fikirlerin üstüne tutkuyla atılır. Bu yüzden, benim anlattıklarımla yetinmedi, kendisine yaptığım çevirileri ve bazı kitapları verdim. Dikkatle okudu. Bunları günlerce, haftalarca benimle tartıştı. Kısa bir süre içinde, çok iyi anlamıştı Rousseau'yu... Bana inanınız ki, son yıllarda yazıp bugün bastırmayı düşündüğüm kitapta, onun bu konuşmalar sırasında yaptığı yorumlardan pek çok şey vardır.
Ali Ulvi Elöve İsmet Bozdağ, "Atatürk'ün Fikir Kaynakları", Milliyet Gazetesi, Yıl 25, Sayı 9709, 11 Kasını 1974, s. 5.
Dipnot: Ali Ulvi Elöve, Türk şair, öğretmen, çevirmen ve dilci. Türk edebiyatındaki ilk çocuk şairlerindendir. Çocuk edebiyatı, edebiyat tarihi ve Türkçenin tarihi, grameri üzerine araştırmaları vardır. Dağ Başını Duman Almış sözleriyle başlayan Gençlik Marşı'nın sözlerinin yazarıdır.
Havza’ya doğru yola çıkacaklardı. Kafalarında geleceğe dair milyon tane endişeyle sessiz sessiz giderlerken, mırıldanmaya başladı. . .
"Dağ başını duman almış /Gümüş dere durmaz akar
Güneş ufuktan şimdi doğar/Yürüyelim arkadaşlar!"
"Siz de söyleyin" diye seslendi coşkuyla. "Yorgunluğunuzu alır, güç verir" dedi. Hep birlikte söylediler.
"Bu gök, deniz nerede var/ Nerede bu dağlar taşlar
Bu ağaçlar güzel kuşlar/Yürüyelim arkadaşlar!"
Beden eğitimi öğretmeni Selim Sırrı Tarcan, yüksek eğitim için gittiği İsveç'te duymuştu bu melodiyi. "Şakıyan üç kız" isimli bir şarkıydı. Jimnastikte kullanabilirim diye düşünmüş, notalarını kaydetmiş, Türkçe öğretmeni ve şair Ali Ulvi Elöve' den rica etmiş, söz yazmasını istemişti. Birinci Dünya Savaşı'nın tamamen aleyhimize döndüğü, milletin derin ümitsizlik yaşadığı günlerdi. Ali Ulvi bey bu duygularla, İstanbul Moda'daki erkek öğretmen okulunun denize bakan odasında pencere kenarına oturmuş, kareli defterine mavi mürekkeple yazmaya başlamıştı, dağ başını duman almış . .. İlk kez 1916 yılında erkek öğretmen okulunun beden eğitimi gösterileri sırasında söylendi. Özellikle gençler tarafından öylesine sevildi, öylesine yüreklendirici bulundu ki, kulaktan kulağa tüm yurda yayıldı. Ezbere bilenler arasında, bu milletin kaderini ve tarihin akışını değiştirecek biri vardı:
Mustafa Kemal.
Kırmızı Kedi Yayınevi
Dağ başını duman almış ( Nasıl Çıktı )
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
Otomobil zaten haraptı, yarım saat bile dayanamadı, tık diye arıza yaptı, kaldı.
İnip beklemekten başka çare yoktu. Yaşlı şoför tamir etmeye çalışırken yol
kenarında bir ağaç altına çekilip, işi sabırla oluruna bırakacaklardı.
İşte bu davranış biçimi asla O'na göre değildi.
Oturup beklemek karakterine
Gençlik Marşıda uyarlama çıktı...
“Avrupa ülkelerindeki jimnastik şenliklerinden esinlenen bu bayram için bir de marş yapılmasına kanaat getiren Selim Sırrı, İsveçli “Felix Korling’in The Trallade Jantor” adlı şarkısını, Gençlik Marşı adıyla uyarlamış, sözlerini Ali Ulvi Elöve yazmış ve sonunda ortaya, bizim “Dağ başını duman almış” adıyla bildiğimiz marş çıkmıştır.”
Sayfa 103 - Halbuki, Mehter Takımı gibi bir grubumuz varken ne me lazım Avrupa’dan ithal bir şey...
Gelin çiçeklerim sizleri biraz sulayayım
-Onuncu Yıl Marşı'nın yazarları:
Faruk Nafiz ÇAMLIBEL ve Behçet Kemal ÇAĞLAR
-50. Yıl Marşı'nın Yazarı:
Bekir Sıtkı Erdoğan
-Gençlik Marşının Yazarı:
Ali Ulvi Elöve
Ali Ulvi Elöve
Dağ başını duman almış
Gümüş dere durmaz akar
Güneş ufuktan şimdi doğar
Yürüyelim arkadaşlar
Sesimizi yer, gök, su dinlesin
Sert adımlarla her yer inlesin
Bu gök, deniz nerede var
Nerede bu dağlar, taşlar
Bu ağaçlar, dağlar kuşlar
Yürüyelim arkadaşlar
Sesimizi yer, gök, su dinlesin
Sert adımlarla her yer inlesin
Sayfa 538 - Bilgi Yayınevi
